Varia: fotogrammetrie van Europa naar Amerika
ringen in de laatste halve eeuw dramatisch en hectisch geweest. Met name de toepassingen van nieuwe
meettechnieken en meer in het algemeen van informatietechnologie hebben het Kadaster ingrijpend
geraakt. Drie vragen staan in het onderzoek centraal:
0 r
Hoe is de invoering van nieuwe (informatie-)technologie tot stand gekomen en welke invloed heeft dit
gehad op de werkwijzen, functies en de organisatie van het Kadaster?
Hoe is het gebruik van informatietechnologie van invloed (geweest) op de maatschappelijke functie en
dienstverlening van het Kadaster?
Wat is de invloed geweest van maatschappelijke en politieke ontwikkelingen op de taken en organisatie
van liet Kadaster?
Geschiedschrijving van het Kadaster is niet alleen van belang voor het Kadaster zelf, maar vervult ook
een functie in de bredere geschiedschrijving van de techniek in Nederland. Het Kadaster levert het
meetkundig fundament voor de Nederlandse infrastructuur en landinrichting en draagt als zodanig op
onmisbare wijze bij aan de vormgeving van Nederland. In die zin sluit de geschiedschrijving van het
Kadaster uitstekend aan bij doelstelling van de Stichting De Hollandse Cirkel. Deze stichting, die in
juni 1998 is opgericht en waarvan het Kadaster een van de oprichters is, heeft tot doel de geschiedenis
van de geodesie in Nederland te stimuleren. Met hel onderzoek en de Stichting De I lollandse Cirkel
betreedt de geodesie nu nadrukkelijker dan voorheen het veld van de techniek- en wetenschaps
geschiedenis. Belangrijk voor een vakgebied dat zoveel vertakkingen in de samenleving had en heeft.
Voor een uitvoeriger bespreking zie:
Il.W. Lintsen en E. Homburg, "Techniekgeschiedenis in Nederland", Techniek in Nederland.
De wording van een moderne samenleving. 1800-1890. Deel I. Zutphen 1995, 255-266.
1 I.W. Lintsen (hoofdred.), Techniek in Nederland. De wording van een moderne samenleving.
1800-1890, 6 delen, Zutphen 1992-1995.
Ibidem, Techniek in Nederland in de twintigste eeuw. Kansen en keerpunten voor een gemoderniseerde
samenleving, 7 delen, Zutphen 1998-2002.
Ibidem, Twee eeuwen Rijkswaterstaat. 1798-1098. Zaltbonnnel 1998.
M.J. Harden Associates, Inc. (Kansas City en Houston) is in de USA een marktleider in
fotogrammetrie. Achterop hun folder staat de geschiedenis van Milton J. Harden als pionier
terzake. Uit de tekst blijkt dat fotogrammetrie van Europa naar de USA werd geëxporteerd.
Dat was vrij laat: in 1925 startte het tijdschrift 'Bildmessung und Luftbildwesen en in
1927 publiceerde I I.E. van Biel een artikel over het vervaardigen van kaarten met behulp
van uit vliegtuigen opgenomen foto's in het gebied rondom Wageningen.
Hoe dan ook: Harden mat met planchet voor de U.S.G.S. tot hij een studie-opdracht kreeg.
"In 1936, he was chosen to be part of a six-man team commissioned by the federal govern
ment to study a new process from Europe which used aerial photography to produce
topographic maps. The team was assigned the task of perfecting and implementing this
process using the Tennessee Valley Authority mapping project as a pilot. The pilot proved to
be an efficient and cost effective alternative to collecting map data by conventional suvvey
methods. This was the beginning oj the pvofession ojphotogvammetiy in Amer ica.
Na jaren U.S.G.S. startte I Iarden in 1956 een eigen fotogramme!riseh bedrijf en in 1972
volgde de eerste digitale kaart.
A.M. den Boer
10
