was dus nog onmogelijk. Een programma voor de berekening van hyperbolische positiepatronen en de
sturing van de Coradomat werd in 1961 operationeel. Nadien volgde het karteren van veldwerken,
waarna de punten handmatig werden verbonden. MD-er
S.C. Hoos stelde in juni 1963 "In de toekomst zal het wellicht mogelijk zijn depiquoir can de
coördinatograaf van een tekenstift te voorzien"0. Preprocessing vond voor de MD plaats op de Zeer
Eenvoudige Binaire Reken Automaat (ZEBRA) van het naburige ITC, aangekocht in 1961, nadat de
Tl I zo n "rekenautomaat" al sinds 1958 benutte6. Uit verslagen van studiebijeenkomsten blijkt
trouwens dal een drumplotter (trommeltekenmachine) Calcomp 565, in gebruik bij de Heidemij, ten
onrechte ook als ëelectronische coördinatograafi werd betiteld
Gadella N.V. van de Utrechtse Oudegracht adverteert in Geodesia tot en met februari 1962 met de
handmatige Coradograph als
deze nieuwe coördinato
graaf". In september 1963
wordt plots geadverteerd met
Coradomat thans in serie-
productie". Gebruik in
Denemarken, Duitsland,
Oostenrijk, Zwitserland en
Nederland wordt vermeld.
(In de tussentijd was sprake
van niet-geïllustreerde adver
tenties waarin Coradi uit
Ziirich een pionier op het
gebied van "de automatie in
de landmeetkunde" heet.) De
technische specificaties
vermelden een werkvlak van
130 x 160 cm, een maximale
mechanische fout van 0,05 mm en een kleinste electronische meeteenheid van 0,01 mm. Het invoeren
van gegevens kan met zowel ponsband als ponskaart plaatsvinden.8
De Coradomat bij de Meetkundige Dienst ran de Rijkswaterstaat
(foto Rijkswaterstaat 1963).
In het programmaboekje van het 2e NCL-congres (Arnhem, 18/19 oktober 1963) meldt II. Gadella op
zijn paginagrote advertentie: "De electronisch bestuurde 'Coradomat' is de meest gekochte Europese
coördinatograaf in zijn soort en wordt met dezelfde zorg gebouwd, die er de oorzaak van is, dat op
verschillende plaatsen in Neder/and meer dan 30 jaar oude Coradi coördinatografen nog dagelijks in
bedrijf zijn.
Tijdens het 3e NGL-congres op 13 november 1965 verzorgde Dipl..-Ing. O. Weibel van Contraves AC
uit Zurich een dialezing over wat genoemd wordt "De automatische coördinatograaf Haag-Streit-
Contraves met elektronische besturing"'I let is echter reeds een tekenautomaat.
Medio 1973 is de Coradomat bij de MD afgevoerd.
Gadella adverteerde tot en met december 1981 in NGT Geodesia en de laatste advertentie meldt in het
leveringsprogramma nog "Coradomat Mark HE'. Een bedrijfsarchief van 11. Gadella bleef niet bewaard
en het aantal geplaatste Goradomat's is dus moeilijk te achterhalen. Een verdere rondblik binnen de
grote landmeetkundige diensten leerde dat de Topografische Dienst nooit een elektronische coördinato
graaf aanschafte. Met de aanwezige Haag-Streit handcoördinatografen - anno 1951 en 1960 - konden
lijnen en cirkels worden gegraveerd en die mogelijkheid ontbrak bij electronische coördinatografen. In
1978 volgde daar een Gontraves-tekenautomaat"1. Het Kadaster verving medio 1956 de Coradi-
handcoördinatograaf door één van liet merk 1 laag-Streit (de eerstgenoemde is nog te zien in de
entreehal in Apeldoorn!). Rond 1966 werd de Zuse-tekenautomaat Graphomat de opvolger [9],
