naar gestreefd oin een zo compleet mogelijke lijn in de instrumentele ontwikkeling te
behouden, met voorrang voor historische exemplaren. Bij een overaanbod zijn enkele reserve
exemplaren nog het bewaren waard, maar de rest komt uiteindelijk niet in aanmerking voor
opname in de 'Geodetische Collectie Nederland'. Wél mogelijk in regionale nevencollecties ol
bij particuliere verzamelaars. Het team maakt in eerste aanleg gebruik van een set formu
lieren, waarop de karakteristieken van de individuele instrumenten worden genoteerd, om
later in een computerbestand Ie worden opgenomen. De leden van hel team werken samen
met door de houders van de instrumenten aan te wijzen contactpersonen, te beginnen bij de
in de stichting deelnemende instellingen, inclusief de individuele leden van de VNBG.
Gastheer Deiman onderschrijft het belang van het door Schut te ondernemen project.
Deiman is al vele jaren lid van de Werkgroep en daar een pijler waarop de zorg voor het
geodetische instrumentele erfgoed steunt. I lij heeft grote en lange ervaring op dit gebied in
breder verband. Net als archiefbestanden vormen oude instrumenten, volgens hem, onmis
baar bronnenmateriaal voor historisch onderzoek op technisch en wetenschappelijk gebied.
Spreker kent het select ie vraagstuk van Schut maar al te goed. Niet alle oude instrumenten
zijn historisch. Daar komt nog bij dat er van het meer recente oude materiaal - zeg: sedert
het midden van de 19e eeuw - een overaanbod is. De museumdepots puilen uit. Schenking
aan of ruiling met zusterinstellingen biedt nog wel eens ruimte en soms gelegenheid een stuk
te verwerven dat in de eigen collectie ontbreekt. I Iel is in voorkomende gevallen wel de
vraag wat een schenker van zo n stuk van een dergelijke ruil zou vinden of - zeker zo
belangrijk - hoe hij/zij van mogelijke vernietiging zou beoordelen. Voorlopig is dit laatste een
taboe, dat op termijn door "ontzameling toch misschien zal moeten worden doorbroken. Het
beleid rond collectievorming is een actuele zaak in de museumwereld,
liet Universiteitsmuseum Utrecht heeft een lange en boeiende geschiedenis. Dat komt
doordat de Universiteit al iu een ver verleden wetenschappelijk naam heelt gemaakt en
omdat de onderzoekers zuinig op hun spullen waren. Kortom er is veel en veel interessants
bewaard gebleven. Vooral op medisch en biologisch terrein, maar ook natuurkundig, zelfs
geodetisch. Naast preparaten op 'sterk water vindt men veel meet- en laboratoriumappara-
tuur. Er wordt veel aandacht besteed aan de educatieve rol, vooral voor jongeren. Het
museum, dat in zijn huidige vorm modern van opzet is, is een bezichtiging meer dan waard.
Een uitnodiging om daar dan dadelijk maar mee te beginnen wordt geblokkeerd door de
voorzitter die tie sprekers als dank voor hun bijdragen, namens het bestuur van De
I lollandse Cirkel, ieder een fles 'sterk water zonder preparaat aanbiedt. Dank ook aan allen
voor de tijd en moeite die zijn hebben genomen om te komen luisteren, meepraten en kijken.
Te midden van de fysische en mathematische instrumenten, elders in het gebouw, vervolgt
Deiman zijn betoog dat dient als richtlijn vooreen bezichtiging. Portretten van grote
Utrechtse geleerden sieren de wanden. In de vitrines ook geodetische instrumenten, waarvan
de herkomst terug te traceren is naar de sterrenwacht op de oude vestingwerken van de stad.
Bijzonder is een kleine theodoliet die - getuige de schriftelijke bronnen - in de 19e eeuw is
gebruikt bij de bepaling van de geografische ligging van de Kaiiba in Mekka. Een echt histo
risch instrument dus. Wie wil griezelen kan eventueel terecht in de aangrenzende medische
afdeling. Eu zo is er nog meer te zien, eigenlijk teveel voor de beperkte tijd die nog rest.
(Ook voor nieuwe donateurs die altijd welkom zijn).
Boven wacht een rijkelijk aangeklede borrel ter afsluiting.
Redactie Hollandse Cirkel
O
1 A. Waalewijn, "Hoe het begon: De Werkgroep Geschiedenis der Geodesie", De Hollandse Cirkel 1 (1999),
nor 14-5.
2 W.A. van Beusekom, "Nieuwe impuls van de stichting NAP", De Hollandse Cirkel 1 (1999), nr. 2, 20.
3 P. van der Molen, "Kadaster beschrijft recente geschiedenis", De Hollandse Cirkel 1 (1999), nr. 2, 13.
-t
