Graadmeting
3§SjJg|§fil
Die jongelieden observeerden met groote juistheid. Bk. 54.
/.oilra ik hoorde run het hoek run Denis Gueilj (hoe
spreek je dut in hemelsnaam uit?) heb ik het gekocht.
Vertuulil. Mijn Frans is na 20 jaren niet meer
gebruikt te zijn. stijf rerroest.
De eerste indruk was teleurstellend, llail uitgever
Hert Hakker er na helemaal geen plaatje tegenaan
kunnen gooien? Die maken een boek toch niet zo reel
duurder? Zelfs geen schets ran het ilriehoeksnet langs
de Meridiaan run Parijs, run Duinkerken tot
Barcelona, is er in te vinden.
Daarom heb ik het gelezen zittend op de bank. links
de utlas, rechts de Petit Larousse.
Die laatste was nodig om de rele personen die er in
de roman roorkomen te plaatsen in de geschiedenis
run de Franse revolutie. Na het lezen run de boeken
run de Scarlet Pimpernel, toen ik circa 13 jaar was,
heb ik mij nooit meer met het fenomeen "De Franse
Herolntie beziggehouden. Ilitler en Stalin hebben
echt voorlopers gehad. Alleen daarom kun ik het
lezen run het boek al dringend aanraden.
Maar ik kocht het roor het verhaal ran de graadmeting van Delambre en Méchain.
liet is treffend te lezen welk groot belang men in die beroerde tijden hechtte aan het
vaststellen van de lengte run de meter en aan de standaardisatie ran meiten en genachten.
Dan te bedenken dal nog steeds niet alle landen het SI in zijn geheel hebben ingevoerd en
dat zelfs in Nederland nog door zo reien verkeerde afkortingen of totaal verkeerde maat
eenheden worden gebruikt.
Een under boek dat ik las. ook uit liet Frans vertaald, maar toen had ik nog geen Frans
geleerd, is "De avonturen van drie liassen en drie Engelsen" run Jules Verne. Hierin wordt
een graadmeting in het zuiden van Afrika beschreven, zoals u begrijpt 100% fictie, dat in
tegenstelling tot de roman run Guedj.
Gueilj is van zijn rak wetenschapshistoricus. Daarom had ik van de landmeetkundig-
wetenschappelijke kant van het boek meer verwacht.
Nee. dan Jules Verne. Hij wijdt een hoofdstuk tuin ile meter en de verschillende graad
metingen sedert de I Te eeuw, dus ook aan de meting van Delambre en Méchain. I iteraaril
met weglating run Frisins en Snellius. Die kwamen in Franse boeken niet voor (nu wel?).
Een schets van de driehoeksketting met de basis ontbreekt niet.
Het is een boek rol dolle avonturen en adembenemende ontsnappingen, nis 11 het nog niet
gelezen heeft: alsnog doen.
Maar zeker moet 11 de roman van Guedj lezen. De angst van Méchain om fouten te maken is
treffend verwoord en, denk ik, geen geodeet geheel vreemd.
Het is ook interessant om allerlei namen die we vroeger op de HBS leerden tegen te komen,
geplaatst in hun tijd. Ik noem Lavoisier, Lagrange, Legendre, Monge, Coulomb. Ook de
BataafVan Swindell komt in de tekst voor.
Henk Zorn
24
