Historisch nieuws: Nederland op de kaart gezet
Varia: landmeter Pieter van der Kemp
ui
12.
Van 20 juni t/in 7 oktober 2001 bood de tentoonstelling "Nederland
op de kaart gezet een selectie uit de Atlas van Stolk van diverse
nationale kaarten. Deze atlas in het Historisch Museum Het
Schielandshuis te Rotterdam is een verzameling historieprenten,
opgezet door de verzamelaar Abraham van Stolk (1814-1896) en
intussen in bruikleen bij de gemeente Rotterdam. "Nederland op de
kaart gezet" was de 71ste tentoonstelling uit de collectie en bevatte
51 stukken. De expositie eindigde met prenten over de vervaardiging,
de verkoop en het gebruik van kaarten. Het vouwblad van de
expositie: "Allereerst moesten landmeters en cartografen aan het
merk. Vervolgens werd het papier geschept en konden kaarten
gegraveerd en gedrukt worden. Deze werden dan verspreid door rondtrekkende prentenkoopmannen of
verkocht in boeken- en prentenwinkels" Om landmeters aan het werk te zien werd de sierlijke
opvulling van de Tirion-kaart van Walcheren uit 1753 met de velduitrusting van tie gebroeders
1 lattinga benut.
At tri den Hoer
jfuij 3ongzren ~~Jr*
Evenals de heer Aardoom was ik bij het lezen van 'Lopen met van
Lennep" de landmeter Van der Kemp in Bolsward tegengekomen
(De Hollandse Cirkel, juli 2001, p. 13). Voor mij was de naam
bekend omdat ik hem enkele jaren geleden al had ontmoet bij het
schrijven van de geschiedenis van het landgoed Tongeren bij Epe.
Ten zuiden van het landgoed lag het Tongerense veen, gezamenlijk
bezit van de "geërfden" uit de buurschap Tongeren, Jan Hendrik
Rauwenhoff en de erven Peter Goossens van Tongeren. Rauwenhoff
(hij was koopman en woonde in Amsterdam) wilde het Tongerense
veen scheiden van het Eper veen, een verdeling maken met de familie Van Tongeren en de afwatering
verbeteren. De metingen die hiervoor nodig waren werden verricht door de landmeter P. van der Kemp.
Omdat ik vermoed dat hij de landmeter dagelijks tweemaal een wandeling van vijf kilometer naar de
dorpskern van Epe wilde besparen, vroeg Rauwenhoff aan zijn tante, die het I luis Tongeren bewoonde,
om onderdak: "Mag ik zoo vrij zijn voor een paar nachten voor den Heer Vanderkemp, een knap,
fatsoendeluk Jong mensch uit 's Hage, bij LT logies te verzoeken (27 juni 1833).
In "Admissies als landmeter in Nederland voor 1811, samengesteld door E. Muller en K. Zandvliet,
mijn geluk beproevend vond ik op blz. 49 de passage "Bij de Fundatie van Renswoude echter werden
in de le helft van de 19e eeuw nog enkele landmeters afgeleverd (215)". Die noot 215 op blz. 59
verwijst naar De Booij en Engel: "Van erfenis tot studiebeurs", waarin onder anderen wordt genoemd
Pieter van der Kemp, die in 1832 een landinetersadmissie kreeg.
Dat deze laatste dezelfde is als de landmeter in Tongeren kan veilig worden aangenomen. Maar was het
ook de man in Bolsward?
J.C. Kreffer
1<>
