De Delftse firma Kipp en de vroegere
directeur/instrumentmaker J.W. Giltay
%l
drs Trienke ran der Spek, Museum Boerhaare Ie Leiden'
In de loop van de 19e eeuw kwam er, ook in Nederland, een markt voor wetenschappelijke instru
menten. Anders dan voorheen werden zij niet door alleenwerkende instrument makers gemaakt maar in
serie in werkplaatsen met meerdere instrumentmakers.
I let lesprogramma van de I loogere Burgerschool (1803) legde een sterke nadruk op de vakken wis-,
natuur- en scheikunde. De scholen moesten daarom beschikken over de apparatuur voor wetenschap
pelijke demonstraties.
De firma Kipp, daterend van 1830 en nog steeds bestaand, haakte op die ontwikkeling in en kwam tot
bloei. Mede omdat deze firma nog steeds bestaat leek het interessant er een nadere studie aan te
wijden.
Petrus Jacobus Kipp (1808- 1804) begon in
1830 een apotheek aan de Oude Delft, waar
hij al snel ook chemicaliën en instrumenten
ging verkopen. I lij trad daarbij op als
tussenhandelaar, eigen productie was
vooralsnog niet voorzien. Wel moesten er
spoedig reparaties kunnen worden verricht.
Dit werd gedaan in de werkplaats van
G.A.H. Filbry.
liet in 1844 door P.J. Kipp uitgevonden
Kipp-aparaat voor het maken van gassen is
zeer bekend geworden. Een Kipp-apparaat
uit 1850 is nog behouden en te zien in het
Museum Boerliaave te Leiden.
P.J. Kipp overlijdt in 1864 onverwacht.
Zijn zoons A.J. en W.A. Kipp splitsten de
zaak in een apotheek en een instrumenten-
handel met de naam P.J. Kipp N Zonen. Deze
groeide langzaam uit tot een van de belang
rijkste firma's op dit gebied in Nederland. De
werkplaats werd gevestigd achter de
gebouwen aan de Oude Delft (1881).
Kipp-apparaat uiI 1850, Museum Boerhaare
(fata Museum Boerhaare)
Jan Willem Giltay (1851-1929) werd
geboren te Dordrecht en was een van de
eersten die de I IBS doorliep. Hij volgde een
opleiding tot instrumentmaker in zijn
geboorteplaats en studeerde daarna twee jaar
natuurkunde in Duitsland. In 1876 richtte hij
in Dordrecht zijn eigen instrumentmakerij op.
1 Bewerkt door Henk Zorn
10
