wegbeheerkaart, gezien niet alleen tabellen met
afstanden, maar ook met de capaciteit van
bruggen, heulen en duikers. Ook voor beheer
van openbaar gebied maakte de stadsarchitect
in 1868 een plattegrond. Op de kaart zijn
aangegeven de limietscheidingen (gemeente
grenzen) in rode lijnen en zwarte palen, dc
straten, pleinen en gemeentegronden (vaal
geel), de gebouwen in gemeentelijk eigendom
(gearceerd), de gemeentelijke waterpompen en
welputten (blauwe cirkels), openbare privaten
en urinoirs, de riolen (rode en zwarte lijnen),
zinkputten en de gemeentelijke beplantingen
(zwarte stippen).
Kaarten worden ook benut voor het weergeven
van grenzen van politieke, rechterlijke of
religieuze macht. Broederlijk naast elkaar
hangen de kaart van het Bisdom Breda uit
1857 met "Geestelijke Inrigtingen" alsmede de
verdeling in "zes Dekenaten bevattende te
zamen 78 Parochiën" en die van de Gerefor
meerde classis Breda uit 1769. Overigens
waren op de Spaansgezinde kaart getiteld
'Oprechte ende waerachtige Af-beeldinge van
het Belegh vande stercke Stadt Breda' uit 1625
met de hoofdletters IHS de plaatsen aan
gegeven waar de jezuïeten kerkdiensten voor
de soldaten hielden. Weer andere kaarten zijn
die uit de eerste helft van de 20e eeuw van
particuliere bouwmaatschappijen om hun
huizen aan de man te brengen.
Opmerkelijk genoeg zijn uit de collectie van
het museum zélf een kadasterkaart uit 1870 en
een kadastraal veldkaartje uit 1871.
"Veranderingen aan percelen en bebouwing
werden in het veld op dit soort kaartjes door de
landmeters opgenomen op de grote officiële
kadasterkaarten. Als de hoeveelheid correcties
de kaart onleesbaar maakten werd er een
nieuwe gemaakt," aldus de catalogus. Uiteraard
ontbreken stafkaarten van de Topografische
Inrichting en latere Dienst ook niet.
Een bezoek aan de tentoonstelling zij van harte
aanbevolen. Het enige puntje van kritiek zou
voor senioren bij sommige kaarten de verlichting
kunnen zijn. Natuurlijk hadden oude landmeet
kundige instrumenten de papieren tentoon
stelling kunnen verrijken. Het Breda's Museum,
Parade 12 te Breda is geopend op dinsdag t/m
zondag van 10.00-17.00 uur. Op vrijdag 22 en
zaterdag 23 november vindt in de Grote Kerk te
Breda de European Map Fair plaats, georgani
seerd door de Stichting Historische Cartografie
der Nederlanden. Ter gelegenheid van deze beurs
wordt in de kerk een bijzonder deel van "Breda
in kaart" tentoongesteld, vooral bestaand uit de
17e eeuwse kaarten en prenten van belegeringen
van de stad. Deze tentoonstelling loopt van
20 november tot en met 1 december.
Adri den Boer
/(UV^Cc-
Afb. 2. Fragment van de "Oude afbeelding der stad van Breda, ten tijde van heer Jan van Polanen, begonnen
in 1355, 1410 voltrockennevens de uytleg gedaan bij Graaf Hendrik van Nassau int jaar 1531 begonnen A
van Broekhuysen, ca 1730 (Brussel, Algemeen Rijksarchief kaarten en plannen in handschrift, inv. nr. 2487)
If!
