voormolens door Jan Kuyck 1763)21 en van een
staat van de inspectie door de landmeter Jan
Kuyck van de sloten en waterpeilen op de
polders, uitwaterende op de Zederik (1764)".
Met de aanleg van de nieuwe binnenboezem
werd in november 1762 begonnen en op 11
februari 1763 werd de bouw van de zeven
nieuwe rietgedekte schepradmolens aanbe
steed. In 1764 stonden "De Voor Molens van
de Vyflf Heeren Landen gestigt 1763" al op de
7-bladige "Kaart van de Rivier de Lek die
Melchior Bolstra in dat jaar voltooide.23 Erg
lang hebben de molens niet bestaan, want als
gevolg van gewijzigde waterstaatkundige
omstandigheden werden de zes in 1826 nog
bestaande exemplaren voor sloop verkocht. De
door landmeter Jan Kuyk op 7 juli 1763
gelegde en bewaard gebleven eerste steen is
stellig van één van deze gesloopte molens
afkomstig; hoewel sedert oktober 1762
dijkmeester van de Lekdijk Benedendams, was
er alle reden om hem in juli 1763 uit te
nodigen om een eerste steen te leggen.
In de voorgevel van Voorstraat 2
Rest de vraag hoe de steen in de gevel van het
vroeg-17e-eeuwse pand Voorstraat 2 te Ameide
belandde, al vóórdat het ijzeren stoephekje dat
een foto uit 1962 nog toont24, er steun aan
vond. Kennelijk heeft iemand zich bij de sloop
van de molens over de gedenksteen ontfermd
en - toen of later - de gevel van zijn woonhuis
ermee versierd. Naspeuring heeft uitgewezen
dat bij de kadastrering in 1822 Voorstraat 2
(Ameide sectie B, nr. Ill) eigendom was van
de bierbrouwer/grondeigenaar Jan van den
Andel, die onder andere ook het ernaast
gelegen Voorstraat 3 bezat. Zijn zoon, de
kandidaat-notaris Johannis Everardus van den
Andel, erfde het pand en liet het in 1859 met
meer onroerend goed veilen. Gerrit van
Maaswaal verwierf het daarbij. Na diens
overlijden in 1866 werd het weer geveild en
gekocht door Cornelis de Jongh Corneliszoon
Senior, aannemer, die het op zijn beurt tot zijn
dood in 1874 bezat.25 En laat nu aannemer
Cornelis de Jong te Ameide in 1828 de in 1826
buiten gebruik gestelde molen nummer 2 voor
f. 1050.- hebben gekocht en afgebroken!25 Zou
hij de sinds de sloop van deze molen in zijn
bezit zijnde steen hebben ingemetseld? Dit zo
zijnde, dan legde landmeter Jan Kuyk op 7 juli
1763 de eerste steen voor de het dichtst bij
Ameide nieuw te bouwen molen; Arie Blanken
uit Bergambacht had in februari van dat jaar
voor de bouw daarvan getekend27.
Benedendamse dijkmeesters na Jan Kuyk
Het is bekend dat dijkmeester Kuyk op 10
april 1783 is overleden28, maar het blijkt niet
Afb. 5. Fragment van de kaart van de Lek door
Melchior Bolstra, 1751-1764, Nationaal Archief,
VTH, inv.nr. 479
21 Idem, inv.nr. 1969.
22 Idem, inv.nr. 240.
23 Nationaal Archief, VTH, inv. nr. 479 (zie: C. Koeman, Handleiding voor de studie van de topografische kaarten van Nederland
1750-1850, Culemborg 1978).
24 C.L. van Groningen, De Alblasserwaard (De Nederlandse monumenten van geschiedenis en kunst), Zwolle 1992, afb. 368.
25 Met dank aan de Directie Zuidwest van het Kadaster voor het titelonderzoek terzake.
26 j. de With, "De Zederikboezem", Onze Streekhistorie, bijdragen over de historie van de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden,
deel 4, z.j. (ca. 1975), p. 61.
27 Janik en Van Rees, p. 29.
23 lBIJ, portef. nr. 22, notulen 2/5-1783.
l-t
