Lcly's plan (Wieringen - Zürich);
Beiden gebruiken de term "Afsluitdijk";
In beide plannen zullen havens en sluizen
worden aangelegd;
Op de afsluitdijk is in beide plannen een
spoorlijn geprojecteerd.
De vraag rijst nu of ir. Lely de "Proeve van het
plan tot afsluiting der Zuiderzee" heeft gekend
of later op andere wijze kennis van deze
"Proeve" van Kooy heeft gekregen. Wie was nu
deze landmeter Kooy
Klaas Cornelis Kooy werd in 1804 te Stavoren
geboren als zoon van schipper Cornelis Jans
Kooy. Hij trad op 5 april 1835 te Stavoren in
het huwelijk met Antje Heins Heinsius, dochter
van Hein Willems Heinsius, vrijwillig
stuurman bij de Marine. Uit het bovenstaande
blijkt duidelijk, dat hij een kind was van de
"waterkant" van de Zuiderzee. In de huwelijks
akte van die datum wordt vermeld, dat Kooy
commies is bij 's Rijksbelastingen. Getuige bij
de huwelijkssluiting is ene Nicolaas Donker
sloot, ontvanger van 's Rijksbelastingen,
mogelijk zijn chef. Het echtpaar kreeg maar
liefst negen kinderen, waarvan velen al jong
kwamen te overlijden. In vrijwel alle geboorte-
en overlijdensaktes wordt vanaf 1837 van de
vader Kooy vermeld, dat hij landmeter van het
kadaster is te Sneek en aldaar ook woonachtig
is. Overigens is over landmeter Kooy niets te
vinden in de lijst van "Ambtenaren van het
Kadaster", zoals gepubliceerd in het eerste
Tijdschrift van Kadaster en Landmeetkunde
van 1885, omdat hij in dat voorjaar al was
overleden. Na de invoering van het Kadaster in
1832 is Kooy waarschijnlijk van de
Belastngdienst overgegaan naar het Kadaster.
Vanwege de jaarlijkse veranderingen in eigen
domssituaties en gebouwen kwam er uiteraard
behoefte aan landmeters om deze verande
ringen op te meten en ter bijhouding te
verwerken op kaarten en in registers. Uit het
archief van het kadaster Fryslan blijkt dat
Kooy, in elk geval van 1837 tot 1862, de
hulpkaarten van de gemeente Stavoren onder
tekende als landmeter van het kadaster Hij zal
evenwel niet alleen in deze gemeente, maar in
de gehele waterrijke Zuid-westhoek van
Friesland belast zijn geweest met de bijhouding
van de kadastrale kaart. Het beroep van
PROEVE
TOT AFSLUITING DER ZUIDERZEE
landmeter is al eeuwenlang nauw verbonden
met het maken van plannen voor de ruimtelijke
ordening. De eerder in het kort beschreven
plannen van Kooy en Lely zijn op deze stelling
geen uitzondering.
Tot besluit zij opgemerkt, dat het wel zeer
bijzonder is, dat in de jaren, dat ir. Lely
waarschijnlijk nog de HBS bezocht, de Friese
landmeter Kooy al een tracé van een afsluit
dijk beschrijft, dat in grote lijnen identiek
blijkt te zijn met het latere plan van ir. Lely, dat
in 1932 werd uitgevoerd.
VAN EEN ONTWERP
EN DAARNA GEDEELTELIJKE
INPOLDERING EN DROOGMAKING;
K. K. K001.I.
te SNEEK, bij
VAN DRUTEN BLEEKER.
1870
Bronnen
- P. Wijnterp, De Eerste
Nauwkeurigheidswaterpassing van Nederland,
Meetkundige Dienst RWS, Delft 1993.
- Flevoparool, Zuiderzeemuseum Lelystad.
- Paul Robert en Rolf Bos, Vijftig jaar Afsluitdijk.
- Burgerlijke Stand, Ryksargyf Fryslan (It Tresoar)
Leeuwarden.
- Hulpkaartenarchief Kadaster Fryslan
Leeuwarden.
