Afbeelding 1 (Tweede Afbeelding bij Van
Hooff) toont zo'n aquarel, dit is de herberg het
Bonte Paard te VenendaaP. Het peilmerk, een
kruishout, bevindt zich links in de gevel.
Niet altijd tekende Van Hoof de gehele gevel,
op afbeelding 2 (Zeventiende bij Van Hooff) is
te zien dat slechts het linker deel van het huis
van Klaas Heij is weergegeven, ook hier zit de
kruishout geheel links. Is de zijgevel hier met
opzet scheef getekend?
Wanneer je langzamerhand zelf tot de historie
gaat behoren denk je soms terug aan vroeger.
Naar aanleiding van het bovenstaande over
tekeningen of aquarellen van gebouwen,
waarin waterpasbouten waren geplaatst, schoot
mij te binnen dat ik zo'n vijftig jaar geleden
ook dergelijke tekeningen heb gemaakt. Ik was
in dienst van een Ingenieursbureau in Utrecht
maar werkte meestal elders in het land. In het
Land van Heusden en Altena heb ik toen
waterpassingen uitgevoerd, bouten geplaatst en
schetsen van gevels gemaakt. Wanneer mijn
herinnering juist is, had dat iets te maken met
een ruilverkaveling. Je vraag jezelf af of die
schetsen bewaard zijn gebleven, ik zou er best
nog eens een paar willen zien. Dit schetsen was
trouwens een aardige afwisseling, want dag in
dag uit waterpassen was ook niet bepaald
opwindend... en bovendien vond ik dat tekenen
wel leuk. Een collega landmeetkundige, ik
meen dat het Hekman was, zag dat tekenen niet
zo zitten, hij was echter een enthousiaste
amateurfotograaf en daarom maakte hij een
ronde witte schijf, plaatste die om de bout en
Mtr)
nam een foto. Dat werkte perfect en het leverde
bovendien tijdwinst op. Helaas voor hem
weigerde het Bureau de kosten van de fotorol
letjes te vergoeden want hij had er geen
opdracht voor gekregen.... Zo ging dat toen.
Of de kosten van de afdrukken wèl vergoed
zijn weet ik niet, gezien het voorgaande mag
dit betwijfeld worden.
Van al het werk dat landmeters en ingenieurs in
het verleden hebben verricht en de documenten
die zij hebben nagelaten, hebben de kaarten
altijd de meeste aandacht gekregen. Er zijn
talrijke studies verricht, vele publicaties
verschenen, overzichten gemaakt en het gaat
maar door. Oude kaarten worden voor vele
historische onderzoeken gebruikt, soms hoopt
men ook, aan de hand van de in opstand
getekende gebouwen, informatie over bouwstijl
e.d. te verkrijgen maar de tekeningen die daar
het meeste voor geschikt zijn, die met de
positie van waterpasbouten er op, worden daar
zelden of nooit voor gebruikt. De reden is dat
het bestaan van deze tekeningen nauwelijks
bekend is, zelfs niet bij geodeten. Erger nog,
we weten nauwelijks welke gebouwen in de
bewaard gebleven waterpasboekjes van de
Meetkundige Dienst staan afgebeeld en
helemaal niet wat er elders nog bewaard is
gebleven.
De stichting De Hollandse Cirkel heeft als een
van haar doelstellingen het veilig stellen van
ons geodetisch erfgoed. Het zou, mijns inziens,
zinvol zijn als daar ook deze tekeningen en
aquarellen bij betrokken worden. Er moet een
onderzoek komen naar wat er bewaard is,
om welke gebouwen het gaat, wanneer en
door wie ze zijn getekend en waar de
tekeningen zich bevinden. Dit zou moeten
resulteren in goed toegankelijke
(deel)publicaties. Maar het belangrijkste is
dat men zorgt dat wat
A fb. 2. Deel van het Huis van Klaas Heij te
Venendaal
er nog bewaard is niet
als verouderd
afgeschreven en vernie
tigd wordt.
Men zou kunnen zeggen dat deze
tekeningen en aquarellen niet alleen tot
ons geodetisch maar ook tot ons cultureel
erfgoed behoren en daarom zeker bewaard
moeten blijven!
</c
ra/t
,1
4 Van Hooff schreef Venendaal en niet Veenendaal!
21
