Voor ii gelezen....
van Eerden en M. van Zaaien - De
Koningh 1902 - 2002. Honderd jaar en nog
volop in de groei. Uitgave H&J Uitgevers
Capelle a.d. IJssel, in opdracht van De
Koningh BV',Arnhem. 61 blz.
Sommige lezers, die niet op de donateursdag
2001 aanwezig waren, zal het misschien
verbazen dat de firma De Koningh nog bestaat.
Zeker in de eerste helft van de 20e eeuw was
De Koningh een begrip in de geodetische
wereld. Er zullen weinig landmeters zijn
geweest die destijds niet met een instrument
van De Koningh hebben gewerkt. De strijd om
Arnhem en de vernietiging van de binnenstad
in 1944 hebben het bedrijf een zeer grote slag
toegebracht, toch werden nog tot in de zestiger
jaren eigen instrumenten vervaardigd. Later
beperkte men zich tot de verkoop en onder
houd van buitenlandse merken zoals MOM,
Ertel en Sokkisha. Maar het was een aflopende
zaak. In 1982 verdwijnt de geodetische tak uit
het bedrijf, men is zich ondertussen gaan
richten op andere hoogwaardige en fijnmecha-
nischc producten. Dit alles en nog meer kan
men lezen in het jubileumboekje dat
verschenen is ter gelegenheid van het 100 -
jarig bestaan. Vier perioden worden besproken.
Begonnen wordt bij het heden:
1999 - 2002 en verder. Terug naar de basis.
Vervolgens komen ter sprake:
1902 - 1966. Instrumentmakers van nationale
faam.
1966 - 1976. Weer op winst
1976 - 1998. Nieuwe corebusiness-business.
Vervolgens wordt even aandacht besteed aan
de Stichting Historie Geodetische instrumenten
"De Koningh 1902 - 1960" en aan het einde
vindt men een bronnenvermelding.
Het is zinvol en nuttig dat, ter gelegenheid van
dit jubileum, deze publicatie is verschenen. Nu
waren er nog oud - medewerkers en gebruikers
die uit eigen ervaring konden spreken en
daarmede is een interessant stuk geschiedenis
van de Nederlandse instrumentmakerij vastge
legd. Tussen de tekst door staan hier en daar
korte kaderteksten met informatieve en soms
humoristische herinneringen.
Samengevat is dit een interessante en goed
leesbare publicatie, alleen hadden er, naar mijn
mening, wat meer foto's van landmeetkundige
instrumenten van De Koningh in moeten staan.
Behalve een advertentie uit 1902 is er slechts
écn eigen waterpasinstrument afgebeeld, blz.
32. Dat is jammer want uiteindelijk is de
geodetische instrumentmakerij toch de vrucht
bare basis geweest waarop de firma De
Koningh is ontstaan en gegroeid. Op een paar
plaatsen is sprake van een ophangtheodoliet
terwijl de normale benaming hangtheodoliet is,
maar wie daar over valt is een kniesoor!!
A dn' P. van Vliet (eindred. Kaartboek van de
domeinen in het Westland vervaardigd door de
landmeter Floris Jacobszoon in de jaren 1615
- 1634. Naaldwijk 1999, ISBN 90 74610 05 6.
Prijs 58,76.
Kort gezegd is een kaartboek een verzameling
ingebonden kaarten van het grondbezit van een
bepaalde instelling of persoon. Meestal zijn
deze kaarten vervaardigd door één landmeter,
soms door meerdere. Dit boek telt 136
bladzijden waarvan 63 het tekstdeel bevatten.
Deze tekst bevat veel aanvullende informatie
bij de kaarten. De kaarten zelf zijn uitstekend
gereproduceerd in fraaie kleuren op stevig
papier, een genot voor het oog. Achter in het
boek zijn nog een index van persoonsnamen en
een index van toponiemen opgenomen.
Er zijn in ons land weinig facsimile uitgaven
van kaartboeken verschenen, het is daarom des
te opvallender dat dit al het derde kaartboek
van grondbezit in het Westland is. De andere
twee waren Kaartboek van het Baljuwschap
van Naaldwijk, omstreeks 1620 vervaardigd
door Floris Jacobsz., uitgegeven in 1985 en
Kaartboek van Maasland van Jan Potter. 1570
verschenen in 1991.
Floris Jacobsz. (circa 1565 - 1645/6) stamde uit
een echte landmetersfamilie, zijn vader, twee
ooms en grootvader waren alle landmeter en zijn
zoon Pieter Florisz. werd eveneens landmeter.
Op 9 december 1587 werd hij door het
hoogheemraadschap van Delfland beëdigd en
mocht hij zich 'gezworen' landmeter noemen.
Naast het hoogheemraadschap van Delfland
behoorden de Heren van de Raad en
Rekenkamer (later genoemd de Nassause
