Toelichting: Prof. professor, KTZ Kapitein-ter-Zee, in marine geschriften uit die tijd veelal als "Kapitein"
aangeduid, KIM Koninklijk Instituut voor de Marine, de adelborsten opleiding gevestigd te Amsterdam ca
1750-1803, Hellevoetsluis 1803-1805, Feijenoord 1806-1809, Enkhuizen 1809-1812, Delft 1816-1828,
Medemblik 1829-1850 en Breda 1850-1857. KM Koninklijke Marine.
Promotie is het jaar dat een marineofficier zijn opleiding, als adelborst start. Promotiejaar plus 30 a 33 jaar
was doorgaans zijn actieve marineperiode.
Tijdens de Bataafse Republiek 1795-1806 werd kennis genomen van de Franse methode voor triangulatie, van
onze kustwateren door C.F. Beautemps-Baupré, en kreeg de uniforme opleiding voor alle zeeofficieren en het
doen van examens voor de volgende rang een hoge prioriteit. In de Franse periode werd de lengtegraad
commissie formeel geschorst, Florijn en Van Bemmelen namen de zaken waar.
Kolom 3 bij Florijn en Jacob Swart:
Cornelis Douwes werd, door de Admiraliteit van Amsterdam, in 1731 aangesteld als lector/onderwijzer in de
wis- en zeevaartkunde. Na de dood van Douwes in 1773 werden de naar hem genoemde zeemanstafels nog
vele jaren gedrukt. De aanvullingen en verbeteringen hierop werden door de lengtegraad commissie verzorgd.
Naam
periode
Werkzaamheden. Belangrijkste publicatie
J.G. Arbon
(1786-1857)
1838-1850
Arrondissements ijker. Commissie examineren zeeofficieren vanaf
1806. Almanak ten dienste van zeelieden 1815. [Crone 780].
Zeemanshandleiding voor zijne berekeningen op zee. 1819. Iets betrek
kelijk de nauwkeurigheid der tafelen, gebezigd bij de berekening van
den waren afstand der maan tot eene ster of tot de zon. 1838. Opvolger
van Moll.
G.A. Tindal
(1805-1880)
1838-1850
Marineofficier, promotie 1819. Marine modellenkamer en hoofd depot
voor zeekaarten beide te A'dam 1834-1854. Commissie examineren
zeeofficieren. 1838-1854. Tijdschrift Verhandelingen en berigten.
Samen met Jacob Swart 1844-1854.
Jacob Swart
(1796-1866)
1838-1850
Lector wis- en zeevaartkunde. Bewaren en onderhouden van alle zee-
instrumenten der KM tot 1 januari 1858 dit door F. Kaiser over
genomen werd. 1830 werd hij Rijksonderwijzer en in 1838 kwam hij in
de Commissie examineren zeeofficieren. Verklaring van de Almanak
ten dienste der zeelieden. 1823. Verzameling van sterre- en zeevaart
kundige tafelen. 1826. Nieuwe uitgave van Douwes zeemanstafelen
1829. Rapporten en berigten betrekkelijk de Oost Indische
Hydrographie. 1841Berekenen der lengte door tijdmeters. 1841
Tabel 2 Zeevaartkundige publicaties van kracht
voor de gehele Koninklijke Marine
Rekenmethodieken:
Grondbeginselen der stuurmanskunst. Pybo
Steenstra 1731 -1788)32. Na Steenstra's
overlijden is deze serie voortgezet door Van
Swinden en Florijn. In de zevende druk
verschijnen de tafels van Jacob Swart. Eerste
druk 1766 [Crone 561], 2de druk 1779
[Crone 625], 3de druk 1791 [Crone 680],
4de druk 1810 [Bom], 5de druk 1816 [Bom],
6de druk 1820 [Crone 790] en de laatste 7de
druk 1827 [Crone 808].
Vervanger van Steenstra's Grondbeginselen:
J.C. Pilaar 1798-1849)33 Handleiding tot
de beschouwende werkdadige stuurmans-
32 Steenstra werd in 1758 tot lector wiskunde in Leiden benoemd. Andere publikaties van hem zijn: Verhandeling over de kloot-
sche driehoeksmeting (1770) en Lessen over het vinden der lengte op zee. (1770). Kloots-werk boldriehoeksmeting.
33 Pilaar was in 1814 als stuurmansleerling bij de Marine in dienst gekomen. In 1823 werd hij onderwijzer in de beginselen der
zeevaartkunde voor adelborsten te Delft en in 1828 op het KIM te Medemblik. C. van Heijnsbergen, lector in de stuurmans
kunst, was zijn afdelingshoofd. Pilaar was een veelzijdig figuur en gaf ook lessen in scheepsbouw en taktiek. In 1840 werd hij
KLTZ tit. Kort na zijn 25 jarig leraarschap overleed hij. Een bijzondere publicatie van hem is Verhandelingen over de platte en
klootsche driehoeksmeting (1846).
