Catherijneconvent (aartsbisschoppelijk
museum) Deze hoornen werden toegeschreven
aan de eenhoorn. In de Middeleeuwen
geloofde men dat het woeste dier slechts te
overmeesteren was als langs het pad van de
eenhoorn een maagd zou staan. De eenhoorn
zou dan tot rust komen en zijn hoofd in de
schoot van de maagd leggen, waarna de jagers
het dier zouden kunnen overmeesteren.
Onderzoek heeft uitgewezen dat het de
hoornen of tanden van de narwal (een vis) zijn.
De fout is ontstaan door een onjuiste bijbelse
vertaling van het Hebreeuws naar het Grieks,
bedoeld was in de oorspronkelijke hebreeuwse
bijbel de oeros. Er ontstond na afloop een
discussie waar de hoornen zich nu bevinden,
volgens iemand uit de zaal in het
Rijksmuseum.
De voordracht van dr. R. van Gent ging over
"Het instrument in wetenschappelijk historisch
onderzoek
In natuurwetenschappelijke onderzoek spelen
instrumenten een grote rol: denk maar aan de
kijker in de astronomie of de microscoop in de
biologie en geneeskunde. Hij beschreef de
ontwikkeling van lenzen en kijkers en met
name de sterrenkijker en diegene die aan de
wieg van deze ontwikkelingen gestaan hebben:
o.a. Galileo, Copernicus en Christiaan
Huygens. Een belangrijk deel van zijn
voordracht ging over de expeditie van Van
Santen Bakhuizen i.v.m. de Venusovergangen
in 1874 in Indonesië. Deze overgangen komen
om de ongeveer 120 jaar voor en dan 8 jaar na
elkaar. De volgende Venusovergangen komen
in 2004 en 2012. Het accent lag op de sterre-
kundige kant van de waarneming van de
overgangen. Zijdelings werd aangestipt: de
logistiek van de expeditie, wat heb je allemaal
nodig, hoe komt het daar aan de andere kant
van de aardbol, hoe bepaal je de exacte positie
en tijd om op het juiste momentje waar
nemingen te kunnen doen.
Mijn gedachten gingen uit naarC. Huygens,
die een waterpasinstrument ontwikkelde, dat
gebruikt is bij de vastlegging van het AP in
1682/84.
Slot
De doelstellingen van de stichting De Hol
landse Cirkel sluiten goed aan bij hetgeen op
deze dag naar voren is gekomen, nl. het inven
tariseren en ontsluiten van geodetisch erfgoed
ener over publicerenDe inzet van de
ingestelde werkgroepen: "inventarisatie geode
tische instrumenteel erfgoed", "historisch
geodetisch beeldmateriaal", "jong geodetische
erfgoed" en "geschiedschrijving geodesie 19e
en 20e eeuw" is onmisbaar om deze doelstel
lingen te bereiken.
Tekst lezingen en de SAE-Nieuwsbrief van
april 2003.
Wim van Beusekom
Het waterpasinstrument van Christiaan
Huygens
d /lic\/<feris
Niveau
Bronnen
