gebruikte instrument
groter is dan de
afleesnauwkeurig-
heid. Het bijzondere
van de cirkel van
Borda is dat men de
hoek in zijn eigen
vlak meet. Om die te
herleiden tot de
horizontale hoek
moet men de verti
cale hoeken naar de
twee punten ook
meten. Dat is een
complicatie die ons
ook nu nog afschrikt,
toen gaf dat naast tweemaal zo veel meetwerk
ook heel wat extra rekenwerk.
In het boek van N.D. Haasbroek over
Krayenhoff's driehoeksmeting5 vindt men
bijzonderheden over de cirkel van Borda,
omdat die ook door Krayenhoff gebruikt werd.
Zijn instrument bevindt (bevond) zich in de
collectie van Geodesie. De diameter van de
rand is 43 cm, de hoogte ongeveer 50 cm, het
gewicht 27 kg, dat is nog een heel gesjouw!
De astronomen Delambre en Méchain viel de
grote eer te beurt de graadmeting te mogen
uitvoeren. Een onbezoldigde ere-baan! De
problemen die de beide astronomen onder
vonden zijn nu nauwelijks meer voorstelbaar.
Zij werden herhaaldelijk voor spionnen aan
gezien en ze werden door burgerwachten in
hun werk belemmerd en zelfs in het cachot
gesmeten. Ze overwonnen alle problemen door
hun heilige overtuiging een grote taak voor
Frankrijk te verrichten.
Denis Guedj schreef er in 1987 een roman over
met de titel "La mesure du monde ",h Hij geeft
een boeiende beschrijving van de onderneming
5 Haasbroek, N.D. Investigations on the accuracy of Krayenhoff's trianguiation (1802-1811). Delft 1972. ISBN 90 6132 023 2
6 Guedj, Denis. La mesure du monde. La meridienne. 1987. Nederlandse vertaling José Rijnaarts en Stanneke Wagenaar: Het
meten van de wereld. Bert Bakker Amsterdam 1999. ISBN 90351 2070 1
21
