BASE
Dü SYSTÈME MÈTRIQUE DÉCIMAL,
MESURE DE L'ARC DU MÉRIDIEN
TOME PREMIER. #r-3"V-*«
a/u—
PARIS.
van Delambre en Méchain
(1792-1798) in het chaotische
Frankrijk. Het boek telt 300
bladzijden en heeft geen enkele
afbeelding. Het werd besproken
in dit tijdschrift jaargang 2000
nr. 1/2. Ook Ken Aider, een
Amerikaans historicus en weten
schapsjournalist schreef een
boek over deze onderneming.7
Dat telt, inclusief de noten, 470
bladzijden en vele figuren. Hij
schreef dit boek niet vanuit de
VS. Niet alleen deed hij grondig
archiefonderzoek, maar om de
"couleur locale" te zien en te
proeven, fietste hij langs het hele
traject. Het boek moet hem zeker
enkele jaren gekost hebben. Het
verscheen in 2001. Hij maakt
nergens melding van de roman
van Guedj. De boeken vertonen
veel overeenkomst, maar Alders
boek gaat veel dieper, is veel
wetenschappelijker en ondanks
dat toch minstens even boeiend.
Hoewel, de titel is eigenlijk
onjuist. Protagoras zei: "de mens
is de maat van alle dingen". En
dat was nu juist wat men niet wildeHet
boek werd besproken in de landelijke pers, o.a.
in NRC Handelsblad van 27-12-2002 en in
Geodesia 2003-7/8.
In beide boeken speelt het drama met Méchain
in Spanje een grote rol. Nadat hij de breedte van
Mont Jouy had bepaald en de resultaten naar
Parijs gestuurd, zat hij door de oorlog in Spanje
vast. Om zijn resultaten nóg beter te maken
wilde hij zijn breedtebepalingen nogmaals doen.
Hij mocht echter het fort Mont Jouy niet meer
binnen omdat daar Franse krijgsgevangenen
zaten. Daarom bepaalde hij de breedte op het
terras van zijn hotel Fontana de Oro. Hij
bepaalde het breedteverschil met Mont Jouy op
59,6" (ongeveer 1840 m). Tot zijn verbijstering
vond hij een tegenspraak van 3,2" in de breedte
bepalingen (bijna 100 m). Hij ging als een gek
aan het hermeten en herberekenen tot hij er
bijna echt gek van werd! Het ergste was dat hij
waarnemingen ging vervalsen en knoeiwerk
ging afleveren, hetgeen, jaren later, na zijn dood,
door Delambre ontdekt werd, maar bedekt met
de mantel van respect voor de oudere collega.
Ook Jules Verne schreef een boek over een
graadmeting.8 Hij situeerde die in Afrika, ten
zuiden van de evenaar. Die was, volgens Jules
Verne, nodig ter controle van de graad
metingen op het Noordelijk halfrond. De
Nederlandse bewerker voegde informatie toe
over de theorie van de driehoeksmeting, met
een schema van een driehoeksnet. Zo kon de
jeugdige lezer er toch nog wat van opsteken.
Men kan alles lezen over de graadmeting van
OU
COMPSIS ENTRE LES PARALLÈLES
DE DTJNK.ERQUE ET BARCELONE,
EI^CUTÉE EK 179a ET AHKjScS SUIT AKTES
Pah MM. MÉCHAIN et DELAMBRE.
pir M. Delambre, MöéUxre perpetual de t'liuücuc pour te* eeieaco»
ïn«tWcmAU^oe», membtc da bureau de» lougUudej, dc» «ooétés royale» de
Londre*. d'üjMal et de Copenhagu/-des academies de Berlin et de Suède, do la
sociétd Julienne et d« colic dc Gottingue, et memtare do la Legion d'honaeur.
SUITE DES MÉMOIRES DE LTNSTITUT.
/<t Coh^u^ +f-Cf
BAUDOUIN, IMPRIMEUR DE L'INSTITUT NATIONAL.
JASVIF.R .806
7 Alder, Ken. The Measure of all things, a Seven-Year Odyssey and Hidden Error That Transformed the World. Het werd vertaald
door Rogier van Kappel en kreeg als titel: "de MAAT van alle dingen". Anthos Amsterdam 2003. ISBN 90 414059 0
8 Verne, Jules. Avonturen van drie Russen en drie Engelschen.
