STAATSBLAD
Delambre en Méchain in het verslag
geschreven door Delambre. De "Base" is de
voornaamste bron waaruit Alder en Guedj
konden putten. Afgebeeld is het titelblad van
Delambres eigen exemplaar. Bij de aanbieding
van het verslag schreef Napoleon daarin: "Les
conquettes passent et des opérations restent".
Er werd een standaardmeter en een standaard
kilogram vervaardigd die in Parijs zouden
worden bewaard. De Fransen wilden hun meter
graag internationaal erkend en ingevoerd zien.
Daartoe werd in 1798 door Talleyrand een
internationaal congres bijeen geroepen. Er
waren naast Frankrijk, zeven landen vertegen
woordigd: Spanje, de Bataafsche
Republiek, Zwitserland,
Denemarken en dan drie Italiaanse
staatjes Ligurië (een dwergstaatje
rond Genua), Sardinië en Toscane.
De Nederlander Van Swinden was
congresvoorzitter. In Frankrijk
werd een intensieve PR campagne
gestart om de mensen rijp te
maken voor het nieuwe stelsel.
Men kan wel zeggen dat die
campagne geheel en al mislukt is.
De mensen wilden er niet aan!
Frankrijk was dientengevolge niet
alleen het eerste land waar het
metrische stelsel ingevoerd werd,
maar ook het eerste (en enige)
land waar het ooit afgeschaft
werd. In het Franse "keizerrijk"
werd in 1812 het prerevolutionaire
stelsel heringevoerd. In de praktijk
maakte dat niets uit: niemand
gebruikte het nieuwe stelsel.
Het Internationale stelsel van
maateenheden
Voor het Koninkrijk Holland had
Lodewijk Napoleon in 1808 al
bepaald dat voor de verponding de
roede, groot 3,767358 metres
gebruikt moest worden. Hiermee
was de meest algemene, de
Rijnlandse roede, bedoeld. Bij de
wet van 21 augustus 1816 werd de
meter in het Koninkrijk der
Nederlanden officieel ingevoerd,
alleen werd de naam "el" ervoor gebruikt, onder
verdeeld in 10 palmen, de palmen in 10 duimen,
de duimen in 10 strepen. Men vreesde dat het
woord "meter" de mensen zou afschrikken. Ook
schreef men officieel voor de lengte van een
loteling: 1 el, 5 palmen, 6 duimen en 3 strepen.
De ongelukkige jongeman mat dus 1,563 m.
Tien ellen werd 1 roede, 100 roeden een mijl. In
1870 is men overgegaan op meters, millimeters
en kilometers. Met ingang van 1 januari 1820
was het Metrische systeem dus dwingend voor
geschreven. Een eeuw later was de el op de
stoffenmarkt nog 68 cm en dat leerde ik op
school. Het zou nog lang duren voordat iedere
burger de wet kende en gehoorzaamde! Ook nu
HET KONINGRIJK DER NEDERLANDEN.
(N°. 34. WET van den 2.1 sten Augustus 1816,
bepalende het eenvormig stelsel van ma
ten en gewigten.
WIJ WILLEM, BIJ DE GRATIE GODS, KONING
der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, Groot-
Hertog van Luxemburg, enz., enz., enz.
Allen die deze zullen zien of hooren lezen, salut! doen te
weten:
Alzoo Wij in overweging genomen hebben het hooge be
lang dat er in gelegen is, om aan de inconvenienten, verbon
den aan de veelvuldige in dit Koninkrijk bestaande soorten
van maten en gewigten, een einde te maken, door de aanne
ming van een eenvormig stelsel, welks verschillende deelen,
op alle de verrigtingen en behoeften van het burgerlijk ver
keer toepasselijk, onderling in een noodzakelijk en naauwkeu-
rig bepaald verband staan;
ZOO IS HET, dat Wij, den Raad van State gehoord, en
met gemeen overleg der Staten-Generaal, hebben goedgevon
den en verstaan, gelijk Wij goedvinden en verstaan bij deze:
Art. 1Zoodra de omstandigheden het zullen veroorloven,
en uiterlijk met den eersten Januari 1820, zullen over de
geheele uitgestrektheid van het rijk, dezelfde maten en ge
wigten worden ingevoerd.
2. Na de invoering van dezelve, zal het aan niemand ge
oorloofd zijn zich van andere maten of gewigten te bedienen
VAN
