Voor ii gelezen....
Florike Egmond - Nederland in de maak.
Landschap tussen verleden en toekomst.
Zwolle/Den Haag 2002, ISBN 90 400 8740 7,
240 hlz
Dit boek is verschenen naar aanleiding van het
200-jarig bestaan ven het Nationaal Archief
(vroeger Algemeen Rijksarchief).
Aan de hand van archiefmateriaal wordt
getoond hoe het Nederlandse landschap in de
laatste 200 jaar is veranderd. Drie thema's
staan hierbij centraal, het eerste is Nederland
en water. Dit gaat over de vaak gespannen
relatie van ons land met het water. Water dat
ook een bron is van leven (drinkwater) en
vermaak. Overstromingsrampen van de grote
rivieren, de watersnoodramp en de Delta
werken zijn met kaarten en vooral door fraaie,
soms nostalgische foto's in beeld gebracht. Het
volgende thema is Nederland ontsloten, hierin
staat de komst van nieuwe vervoermiddelen
centraal met als gevolg de aanleg van kanalen,
wegen en spoorwegen. Ook hier zijn het vooral
de foto's die de aandacht vragen. Vol verbazing
kijkt men op blz. 162/163 naar een winterse
foto uit 1971 van een bijna lege snelweg Den
Haag - Amsterdam, wat een verschil met de
hedendaagse drukte! Het laatste thema is
Nederland ruimtelijk ontsloten. Hierin komt
de ruimtelijke ordening van stad en land aan de
orde. De groei van steden maar ook de afbraak
van vestingwerken, stadsuitbreidingen en
vernieuwingen maar ook droogleggingen en
verkavelingen. Interessant bij al deze aspecten
is de invloed van 'deskundigen' op het
ontwerpen en uitvoeren van werken en de
gevolgen van veranderingen van inzichten,
denken we alleen maar aan ruilverkavelingen
vroeger en nu. Door de rationele planning uit
de begintijd is veel historisch landschaps-
schoon verloren gegaan, gelukkig zijn tegen
woordig de inzichten veranderd. Dit alles is
ruim geïllustreerd met foto's en afbeeldingen
van kaarten. Jammer is echter dat zeer veel
kaarten veel te klein zijn weergegeven waar
door men nauwelijks kan genieten van de
informatie die op die kaarten is te vinden,
daarvoor zal men zelf naar het Nationaal
Archief moeten gaan! Dit is vooral het gevolg
van de relatief kleine paginagrootte: 16,5 x 23
cm. Wat dat betreft zijn de foto's veel interes
santer.
Het boek bevat verder een voorwoord van de
directeur van het Nationaal Archief en ver
volgens interviews met enige landschaps
architecten en stedenbouwkundigen nl. Dirk
Sijmons, Eric Luiten en Joost Schrijnen. Aan
hen werd gevraagd naar hun favoriete locaties
in Nederland en naar de plekken die zij haten,
naar hun visie op de betekenis van geschie
denis in het landschap en hun ideeën over hun
vak en hun toekomstvisie. Boeiende leesstof,
nemen we als voorbeeld de uitspraken van
Sijmons over 'Ruimtelijke hokjesgeest': "In
Nederland is ooit bedacht dat werken niets met
wonen te maken heeft en dat wonen weer niets
te maken heeft met ontspanning. Al die activi
teiten moesten dus in gescheiden ruimtelijke
68
Nationaal Archief landschap tussen verleden en toekomst
Waanders Uitgevers
