locatie aan de Kanaalweg voor de metingen te
instabiel was. Werkend, aanvankelijk zowel met
het Defforges- als met het Von Sterneck-
apparaat, had Vening Meinesz ook in het veld
hinder van niet-gravitationele versnellingen en
zon hij op methoden om die te elimineren. Dat
bracht hem op de geniale gedachte hiertoe
twee slingers in eenzelfde vlak en met gelijke
uitwijking in tegenfase te laten bewegen, een
concept dat hij in 1915 in zijn proefschrift
beschreef en verwerkte in het Von Sterneck-
apparaat, waarmee in een gedoken onderzeeër
ook op zee voldoende nauwkeurig zwaarte
kracht kon worden gemeten. Met steun van de
Koninklijke Marine heeft dr.ir. Vening Meinesz
in de jaren 1923-'39 - vanaf 1925 met een naar
eigen inzicht gebouwd instrument - de wereld
zeeën bevaren en tot dan talloze onbekende
waarden van de zwaartekracht gemeten. Vanaf
1939 ook buitengewoon hoogleraar aan de TH
Delft, gebruikte Vening Meinesz zijn metingen
bij geowetenschappelijk onderzoek en publi
ceerde hij daar uitvoerig over. Beroemd werd
zijn reis met de KI8 in 1934-'35 van Den
Helder via Buenos Aires en Kaap de Goede
Hoop naar Australië en Nederlands Oost-lndië.
Zelfs in 1951, toen anderen zijn 'dagelijks'
meetwerk op zee al hadden overgenomen, voer
hij nog een keer uit met de "Tijgerhaai".
Najaar 1957 koos het intussen met moderne
techniek verbeterde slingerapparaat voor het
laatst zee.
Genoeg bestaansrecht dus voor de RCGW,
onder de auspiciën waarvan Vening Meinesz
opereerde en die zijn werken uitgaf. Vening
Meinesz' baanbrekende werk was een 'spin-off'
van het werk waarvoor hij, nog steeds in het
kader van de oorspronkelijke opdracht aan de
RCGW, was aangenomen, namelijk het meten
van de zwaartekracht in Nederland en
omgeving, om aldus de schietloodafwijkingen te
kunnen bepalen die aan de astronomische
metingen zouden moeten worden toegekend.
Als hier al sprake zou kunnen zijn van 'een uit
de hand gelopen hobby', dan heeft die voor de
RCGW, voor Nederland en voor de geodesie en
de aardwetenschappen in het algemeen geen
windeieren gelegd! Met zijn publicaties over de
zwaartekrachtsmetingen en de interpretatie
daarvan was hij jarenlang het gezicht van de
Afb. 3. 14 november 1934: prof. Vening Meinesz vaart uit met de KI8. Coll.NCG.
