Voor u gelezen....
Jan de Graeve en Jean Mosselmans -
Van de Romeinse tot de 16de-eeuwse land
meters. Brussel 2001, ISBN 90 6637 114 5,
192 blz.
Dit is de catalogus van een tentoonstelling die
de Belgische Unie van de landmeters-experten
van onroerende goederen in Brussel, in 2001
organiseerde ter gelegenheid van het 125-jarig
bestaan van deze Unie. In 1979 vierde zij het
100-jarig jubileum met een grote tentoonstel
ling en een bijbehorende lijvige catalogus
getiteld 'De landt-meeters in onze provinciën
van de 16de tot de 18de eeuwdit verklaart de
titel van deze tentoonstelling.
Na een korte inleiding van Jan de Graeve volgt
een uitgebreid geïllustreerd verhaal van Jean
Mosselmans: Van de agrimensores tot de
meerers, 63 pagina's. De functie meerer of
meerder kennen wij in Nederland niet, dit is
een beëdigde stadsfunctionaris die het beste te
vergelijken is met degene die bij ons in de
Middeleeuwen rooimeester, reedetrekker of
lijntrekker genoemd werd. Deze zeer lezens
waardige tekst wordt afgesloten met een elf
bladzijden tellende bibliografie. Interessant is
dat hierbij vrij veel Franstalige publicaties
genoemd worden, deze zijn bij ons in
Nederland toch meestal onbekend gebleven.
Wat betreft de geschiedenis van de landmeet
kunde is er weinig verschil te constateren
tussen België en Nederland. Na de Romeinse
tijd is er een terugval en eerst in de loop van de
13e en vooral de 14e eeuw worden er in de
archieven steeds meer gegevens gevonden over
landmeters, de aard van hun werk en hun
functie. Alleen zijn daar de gegevens wat ouder
dan bij ons maar dat hoeft ons niet te verwon
deren want de steden in Brabant en Vlaanderen
lagen zowel bestuurlijk als op gebied van
handel en nijverheid voor op die in het
Noorden. Dat betekent dat activiteiten betref
fende grondbezit, ontginningen, stadsuitbrei
dingen, enz. daar eerder op gang kwamen dan
bij ons, maar verder zijn er geen spectaculaire
verschillen.
Bijzonder interessant is de vermelding van een
middeleeuws landmeetkundig geschrift. Voor
zover mij bekend was het oudste in Europa
bewaard gebleven middeleeuwse landmeet
kundig handschrift de Geometria Culmensis,
geschreven omstreeks 1400 (zie mijn boek De
Landmeter, blz. 42-44). Flier wordt nu een
omstreeks dezelfde tijd geschreven
Provengaals handschrift "Traité des Termes
van een zekere Bertrand Boysset genoemd.
Dit bevat 319 bladen en 183 tekeningen! Op de
voorkant van de catalogus ziet men zo'n
tekening. Een belangrijk gegeven, dat zeker
een nadere bestudering waard is.
Flierna volgt een ruim 100 bladzijden tellende
toelichting op de tentoonstelling. Deze was in
zeven secties verdeeld: A. Geschiedenis van
het beroep en van het erfrecht te Brussel, B. De
Romeinse agrimensores, C. De kennisover
dracht, D. Astrolabia, E. Boeken over
landmeetkunde uit de 16de eeuw, F. Boeken
over landmeetkundige instrumenten en G.
Landmeetkundige instrumenten. Elke sectie
106
