Voor u gelezen....
F. Ingang - Landmeten en cartografie op de
Koninklijke Militaire Academie in de 19e
eeuw. Kilacadmon Papers, deel 1. Breda 2004,
9H bh.
In dit tijdschrift is in nummer 2 van augustus
2004 op p.70 een artikel van dezelfde schrijver
met bijna dezelfde titel besproken en daar is
aan toegevoegd dat er een monografie zou
verschijnen. Dit is deze monografie.
De tekst is uitgebreider en bevat enige nieuwe
aspecten. Om te beginnen is meer aandacht
voor de vestingbouw en de opleiding voor
landmeters en ingenieurs in Franeker en
Leiden. Ook wordt nu bij de docenten prof.
C.M. Schols en zijn boek "landmeten en water
passen" wèl genoemd. Dit boek werd trouwens
door de Koninklijke Militaire Academie
(KMA) uitgegeven en jarenlang ook in Delft
gebruikt. Dat er in Breda veel aandacht aan het
landmeten werd besteed blijkt verder uit het
feit dat in het reglement KMA (1828) zestien
artikelen betrekking hadden op het landmeten
J <L
(p.32-34). Hierbij ging het niet alleen over
landmeten maar ook over (kaart)tekenen. Bij
dit tekenen behoorde, naast nauwkeurig
karteren, ook het meten en karteren "Op pas en
oog" en het maken van panoramaschetsen.
Diverse voorbeelden staan in het boek.
In de zomer was er een zomerkamp voor
praktische veldoefeningen. Op p.36 staat de
opdracht voor een triangulatie beschreven en in
bijlage 1 op p.82 de bijbehorende berekening.
Een geodeet zal waarschijnlijk al snel ont
dekken dat er hier, bij de vierde driehoek, iets
niet klopt. Uit navraag bij de auteur bleek dat
de kadetten wel juist gerekend hadden maar dat
er bij het klaarmaken voor de drukker iets fout
gegaan was. Overigens is het een leuk puzzeltje
om uit de gegevens het net te reconstrueren en
zelf uit te zoeken wat de juiste getallen moeten
zijn. In de opdracht staat dat er met een cercle
repetiteur (repetitiecirkel) of sextant gemeten
moest worden. In bijlage 2-4 worden enige
meetinstrumenten besproken, de repetitiecirkel
is daar echter niet bij, alhoewel Van Kerkwijk
die ook beschrijft in zijn "Geodesie...".
Vanaf de leercursus 1860 werd er fors gesneden
in het onderwijs in geodesie en landmeten. We
lezen hierover op p.81"Toen het belang van
landmeten/geodesie verminderd was vervingen
de cadetten het landmeten nog al eens door,
uiteraard niet toegestaan, herbergbezoek"...!
Een aardige vondst van de schrijver is dat er af
en toe een alinea uit de gebruikte boeken is
aangehaald, we krijgen daardoor een aardig
inzicht in de behandelde leerstof.
Verder is er wat meer aandacht voor tactische
en/of belegeringsoefeningen op de kaart (p.70
e.v.), een drietal verkleinde kaarten zijn toe
gevoegd.
Mede door de vele illustraties is dit een interes
sante publicatie geworden over een onderwerp
waarover toch nog niet veel bekend was. Van
harte aanbevolen! Op p. 104 van de vorige H.C.
kunt u lezen waar deze monografie besteld kan
worden. Overigens Kilacadmon (zie de titel) is
een anagram voor de afkorting Kon. mil. acad.
H
Kilacadmon Papers
v H.-
- ft, r p-Xwsr
#Yl
Koninklijke Militaire Academie
l')
