uitvoerig beschreven en op 15 oktober 2004 op
CD gepubliceerd), het Robecoblok (noord
RBN en zuid RBZ), het Gerzonblok (GB,
genoemd naar het modemagazijn dat hier
vroeger stond) en het Soetensteegblok (SB, een
paar percelen ter afronding van het gebied).
Van het Passageblok heb ik de kadastrale
leggerartikelen van 1832 tot 1940 al in 2004
uitgetrokken, met hulpkaarten en veldwerken,
van de rest zijn bij het schrijven van dit artikel
wel de perceelnummers en nummers van de
leggerartikelen bekend, maar de tenaam
stellingen en de mutaties in de legger moeten
nog worden opgenomen. De oudere rechts
toestand van PB is al behoorlijk in detail
verkend, vooral op basis van uittreksels die
vroegere onderzoekers rond 1900 hebben
gemaakt, maar moet toch nog net zo gedegen
worden geïnventariseerd als de deelgebieden
RBN, RBZ en GB, namelijk uitgaande van de
primaire bron: het Gifteboek.
Fig. 2. Inhoudelijke en methodische vragen.
De onderzoeksopzet
De inhoudelijke en methodische vraagstelling is
beknopt samengevat in figuur 2. De insteek is
puur ruimtelijk: ik heb een interessant stuk van
Rotterdam gepakt en ga in detail na welke
ruimtelijke veranderingen gedurende ruim vier
eeuwen zich daar hebben afgespeeld. Het gaat
dus vooral om het waar. Ik wil natuurlijk ook
weten wanneer de veranderingen plaatsvonden.
Merkwaardig genoeg kom ik dat voor de
periode voor 1811 beter te weten dan in het
kadastrale tijdperk, doordat het Gifteboek de
datum van elke transactie geeft, en die ontbreekt
in de kadastrale legger (het doorspitten van
onleesbare microfilms van deel en nummer wil
ik mezelf niet aandoen!). Maar het gaat uit
eindelijk om het 'leven tussen de lijntjes' (titel
van een in 2004 over mijn project gehouden
voordracht), dus om de mensen die het rechts
verkeer op gang hielden, met hun beweeg
redenen. Aan de ruimtelijk-temporele kapstok
wordt dus ook een royale hoeveelheid infor
matie over het wie wat, het waardoor en het
waarom opgehangen, uit allerlei bronnen. Zo
gaat het leven.
Dit waren inhoudelijke vragen. Bij het onder
zoek stuit ik natuurlijk ook op een vloed van
methodische problemen. Hoe kom je erachter?
Gelukkig is er tegenwoordig veel informatie
beschikbaar op het Internet, onder andere de
inventarissen van het Gemeentearchief, maar
toch moet je nog veel vinden door flink
associëren en door toeval. Heel belangrijk is,
de primaire en secundaire bronnen goed uit
elkaar te houden. Dan: hoe leg je het vast?
Sinds februari 2005 beschik ik over zo'n
handig digitaal cameraatje, waarmee ik allerlei
archiefstukken fotografeer (dat mag bij het
Gemeentearchief Rotterdam!), die ik dan thuis
uittrek in diverse tekst- en databestanden.
Vroegere onderzoekers waren wat dat betreft
niet te benijden (zie bijvoorbeeld het onder
zoek van Unger beschreven op de Passage-CD:
dos-unger.pdf). Hoe maak je het toegankelijk
en hoe presenteer je het? Ik wil het project eind
volgend jaar afronden met de publicatie van
een boekje (voor het overzicht) met een CD
(voor de details), waarin de ontwikkeling van
het gebied vooral via kaartbeelden (en wellicht
ook 3D-modellen) opvraagbaar is. Klik op een
plekje en je krijgt zo'n 25 generaties eigenaren,
met toepasselijke plaatjes en verhalen erbij
Heel belangrijk, en natuurlijk ook passend bij
onze beroepsgroep, is dat alles tot in de puntjes
gedocumenteerd moet zijn: wat waren de
bronnen, waar kan ik het allemaal vinden?
Ik heb een grote afkeer van 'gezellige'
geschiedschrijving, waarbij je je voortdurend
afvraagt: waar haalt hij het vandaan? Andere
mensen moeten met vertrouwen op mijn werk
kunnen voortbouwen. Bij dit werk sta je, zoals
steeds, op eikaars schouders.
Gifteboek en Stadsprotocol
Voor de periode tot 1811 is het Gifteboek de
primaire gegevensbron. Het zijn 125 delen,
sommige nog in de originele banden, andere
nogal heftig gerestaureerd, en enkele echt aan
een bescheiden opknapbeurt toe. In het Gifte-
"kaarten werden gemaakt omdat er wat te doen was"
inhoudelijke methodische vragen
vragen
hoe kom ik hoe leg ik het hoe maak Ik het hoe presenteer
erachter-' vast? toegankeli)k? ik het?
wanneer'
waar?
wie wat?
waardoof?
waarom'
