Omtrent de hierboven geciteerde alinea's zijn
de volgende opmerkingen te maken.
Uit het geciteerde deel van het voorbericht
blijkt wel, dat deze uitgave gebaseerd is op de
een jaar eerder in 1942 uitgegeven eerste druk
van het standaardwerk "Leerboek der Land
meetkunde" van dezelfde schrijvers. Uit dit
voorbericht blijkt, dat in genoemd standaard
werk al de verschijning van dit leerboek voor
bouwkundigen wordt aangekondigd. Tevens
wordt vermeld, dat in dit leerboek "een ander
en beperkter omvang moet hebben dan dat aan
de a.s. waterbouwkundigen der M.T.S. en aan
de toekomstige civiel ingenieurs derT.H". De
latere professor J.M. Tienstra geeft in de laatste
tijdens de bezetting verschenen uitgave van het
Tijdschrift voor Kadaster en Landmeetkunde
een uitgebreide boekbeoordeling. Over
mogelijke problemen, die de schrijvers en
uitgever tijdens de oorlog mogelijk hebben
gehad rept de boekbeoordelaar evenwel niet.
De uitgave van de tweede druk van dit
standaardwerk wordt door ir. F. Harkink beoor
deeld in de eerste naoorlogse uitgave van
genoemd tijdschrift van 1946. Een alinea luidt
als volgt:
"De gebruiker van den eersten druk zal wel
hebben gemerktdat er wel wat veel fouten
en slordigheden in voorkwamen; deze waren
vermoedelijk te wijten aan te haastige samen
stelling van dit omvangrijke werk
Zonder dit expliciet te noemen zouden de
oorlogsomstandigheden hier wel debet aan
geweest kunnen zijn. Immers professor
Schermerhorn werd ten tijde van de uitgave
van de eerste druk van genoemd Leerboek in
St Michielsgestel in gijzeling genomen van
mei 1942 tot december 1943. Na zijn vrijlating
nam hij deel aan het verzet en was onder
andere redacteur van het illegale blad "Je
Maintiendrai". Tijdens zijn verblijf in St
Michielsgestel leidde hij met dr. W. Banning de
discussies met andere geïnterneerden over
naoorlogse vernieuwingen. Uit de geciteerde
alinea's blijkt, dat de kadasterlandmeter
O.J. Jonas tijdens zijn internering waardevolle
bijdragen heeft kunnen leveren aan een aantal
hoofdstukken van het Leerboek. De heer Jonas
werd in 1942 ontslagen uit St Michielsgestel,
Oprichter van de latere
N.V Wed. J. Ahrend
Zoon was anno 1896
Jacobus Ahrend 1875-
1956). De bedrijfs-
historie op de site www.
ahrend.nl vermeldt ook
de verkoop van geodeti
sche instrumenten en
bevat de bijgaande
folderkaft.
maar in 1943 wederom onder moeilijker
omstandigheden een tijdlang gevangen ge
houden in het kamp van Vught. De landmeter
O.J. Jonas behoorde met de landmeter J.F. Ilsen
tot de pioniers van de ruilverkavelingswerk
zaamheden. Na in 1925 gedurende een half
jaar in het Duitse Rijnland ervaring te hebben
opgedaan was hij een van de eerste landmeter
deskundigen, die krachtens de ruilverkave-
lingswet 1924 de Plaatselijke Commissies van
de ruilverkavelingen bijstonden.
De tweede auteur was de civiel-ingenieur H.J.
van Steenis (1908-1965), sinds 1939 leraar aan
de Amsterdamse MTS. "Als leraar bezat hij het
vermogen om ingewikkelde zaken kort en
begrijpelijk uit te leggen", zo meldt najaren
een jubileumboekje van een in 1945 door hem
opgericht bureau nog'.
De beide schrijvers hebben in het voorbericht
hun taakverdeling betreffende het schrijven
van het Leerboek aldus uiteengezet:
"De hoofdstukken V en VI, alsmede de
artikelen II. 3.1,1.3.2,11.3.3 en XI. 2.2 zijn
geschreven door ir. van Steenis, de rest door
prof. Schermerhorn, terwijl de door ieder
geschreven kopie wederzijds gecorrigeerd is
Kennelijk heeft de bezettende macht toe
gestaan, dat er tussen beide schrijvers een
zodanige schriftelijke vorm van communicatie
zou mogen zijn, die het mogelijk maakte het
concept van het boek te voltooien.
Het is zeer bewonderenswaardig, dat professor
Schermerhorn, bijgestaan door de landmeter
Jonas, met ir. Van Steenis in zeer moeilijke
oorlogsomstandigheden dit leerboek "Land-
WE63AHREI1ö<jZQ0n
Karei Hubert, Van pionier tot partner, 50 jaar ingenieursbureau Van Steenis, Utrecht 1995, p. 16.
