Varia: gouden globe van landmeter
Varia: Sidrac en de vorm van de aarde
gemeente Alkmaar door J.M. Deurwaarder
Bouwgroep - Onthuld door gedeputeerde F.
Tielrooij op 5 november 1997".
Slot
Zijn de beide open sokkelteksten met 31 aan
nemersnamen respectievelijk de naam van
1 bouwgroep tevens een monument van ver
houdingen tussen de bouwwereld, gemeenten
en provincies, zoals die het laatste kwart van
de twintigste eeuw usance waren? Die leverden
wel mooie beelden op!
Niet bekend zijn presentie en dus evenmin
financiering en herkomst van beelden van
landmeters in andere Europese landen en laat
staan de rest van de wereld.
Christie's in Londen heeft een gouden globe
geveild voor 678.528 euro. Volgens het veiling
huis gaat het om een wereldbol vervaardigd
door de Franeker landmeter en instrumenten
maker Pybe Wouters, die vermoedelijk in 1580
werd geboren als zoon van burgemeester
Hendrik Wouters.
Wouters studeerde landmeetkunde, wiskunde
en astronomie bij Adriaan Metius (circa 1571-
1635), de beroemde professor wiens verlatini-
seerde achternaam - afgeleid van 'meeten'-
zoveel betekent als De (Land)Meter.
Tot Christie's ontdekking van deze globe waren,
volgens dit veilinghuis zelf althans, slechts twee
stukken bekend van Pybe Wouters: een gesig
neerde koperen hoekmeter uit 1606 (Fries
Museum, Leeuwarden) en een globe uit 1607
(Franeker Museum 't Coopmanshüs). Degene
die de globe nu bij Christie's kocht, is een
Britse handelaar.
Wouters bediende zich bij het maken van de
globes van de wereldkaart van Petrus Plancius,
ingebonden in een Amsterdamse Bijbel die in
1590 werd uitgegeven door Laurens Jacobsz.
Uit: Reformatorisch Dagblad, 4 juli 2005
Tot en met 30 oktober 2005 was in het
Universiteitsmuseum in Utrecht een expositie
'Sidrac - de vraagbaak van de Middeleeuwen'.
Onderwerp was het Boec van Sidrac, een
encylopedie uit de 13e eeuw. Zie op internet:
www.let.uu.nl/sidrac.
Een fragment van een bespreking in de pers:
"Hoe lang en hoe breed is de aarde? Wat zou
het dertiende-eeuwse antwoord op deze vraag
geweest zijn? Sidrac zegt: de aarde is even
breed als zij lang is en even dik als zij breed is,
want de aarde is rond als een appel. De kans is
groot dat de bezoeker dacht dat men indertijd
veronderstelde dat de aarde plat was - al was
het maar omdat hem dit ooit verteld is in de
geschiedenisles. De antwoorden op al deze
wetenschappelijke vragen zijn in de dertiende
eeuw nog een mengeling van vroege weten
schap (zowel Europees als Arabisch), filosofie,
geloof en bijgeloof. Er wordt door Sidrac veel
onzin verteld over de bouw van het universum
en de invloed van de hemellichamen op ons
leven, maar zijn antwoord op de vraag 'Wat is
een maansverduistering?' is vlekkeloos en zou
zo in de Wikipeda kunnen."
Uit: NRC Handelsblad, Zaterdag &cetera, 16 juli
2005, p. 17
til
