Varia: 't vaam van Klays van Kieten
Afb. 2. Maatstreepje en de tekst 'T-VAAM VAN'. Afb. 3. Maatstreepje en de tekst 'KLAYS
vKIETEN'.
Oorspronkelijk menselijke maten als voet, el
en duim werden gestandaardiseerd vastgelegd.
Eerder is in dit tijdschrift aangehaald dat de
Rijnlandse voet en roede nog steeds kunnen
worden nagemeten op het stadhuis te Leiden1.
De vadem is de afstand tussen de vingertoppen
bij horizontaal uitgespreide armen. Dit komt
overeen met de lichaamslengte, met zes voet en
met ca. 1.80 meter.
In de zeevaart wordt de vadem traditioneel benut
als maateenheid voor waterdiepten en anker
touwlengten. Het bijbelboek Handelingen in de
Statenvertaling meldt in verband met de schip
breuk van de apostel Paulus in de Adriatische
Zee in hoofdstuk 27 vers 28: En zij peilden met
het lood twintig vadem en iets verder peilden zij
vijftien vadem.
Een standaard-vadem aan een Nederlands
gebouw is onbekend. Te Spaamwoude is wel aan
het schip van de in 1764 vernieuwde kerk nog
steeds de spanwijdte ('t vaam) aangegeven van
de plaatselijke reus Klays van Kieten (2,69 m),
die volgens toeristische bronnen in de 13e eeuw
leefde. In Spaarnwoude zijn minstens een straat
en een golfbeker naar hem vernoemd.
Afb. 1. De vadem van Klays van Kieten verge
leken met die van iemand van gemiddelde
lengte (foto 's Mieke den Boer-Snoei).
In de kerkmuur bevinden zich drie stenen: een
met alleen een middelpunt en aan weerszijden
daarvan stenen met verticale maatstreepjes en
de teksten T-VAAM VAN en KLAYS
vKIETEN.
Adri den Boer
1 Adri den Boer, Snellius en de Rijnlandse roede, in: De Hollandse Cirkel, oktober 2003
V' 3
De Slokop '1
Korur^fehoj
Mooie Ne!
et labor» Spaarnwoude
86
