Duitse landmeetkundige re-enactor
was in het uniform van een genie-officier der
Eerste Afdeling en lichtte direct toe dat dit
niets met carnaval, maar alles met educatie en
historie te maken had. De activiteiten van Het
Leege Land zijn onderzoek, presentatie en
kartering van eigen metingen, gedaan met
authentieke instrumenten. Het idee kwam voort
uit eigen archief- en museumbezoek alsmede
re-enacten van andere historische figuren (een
angelsaksische hobby). Uppelschoten:
"Niemand van ons heeft een landmeetkundige
achtergrond. Graveren en drukken hebben we
nog niet onder de knie, en we zoeken ook nog
een flesjeswaterpas." Origineel werken wordt
ontleend aan oude handboeken en dat leverde
ook op datje gemakkelijker tekent met kraaie-
dan met ganzeveren. "Een gouden bron voor
ons is de Werkdadige Meetkonst van Morgen
ster uit 1744", aldus de spreker. Originele
instrumenten worden verworven via internet en
veelal uit het buitenland, maar een planchet
moest zelf worden gemaakt ("hout verrot
immers"). Het idee om alles zo origineel
mogelijk te doen heeft toch zijn beperkingen.
Bij triangulaties beoosten Den Bosch was de
kerktoren van Vlijmen wel geschikt en de door
groen omgeven kerktoren van Bokhoven niet.
"Bij de oude triangulaties werden bomen
omgehakt en dat doen wij niet", aldus de re-
enacter. Men bleef deze middag binnen, dat lag
meer aan het weer dan aan de grootte van het
KMA-terrein en ook vroeger werd er vanwege
het licht niet gemeten tussen 15 oktober en 15
april, zo wist spreker. Er werd getrianguleerd
met een grafometer, aan kaarttekenen gedaan
met een vizierlineaal op een planchet en een
bezoeker toonde een losliggende meetketting
(afb. 2-5). Kadastermedewerker annex ver
zamelaar Jan Stehouwer zette vraagtekens bij
Ook Duitsland kent een landmeetkundige re-enactor: ingenieurgeograph dr. Martin Klöfïler
met regelmatig activiteiten in het Openluchtmuseum Kommern bezuiden Keulen. Zie voor
nadere informatie: www.ingenieurgeograph.de.
Afb. 5. Meetketting.
de benutte ronde jalons, die volgens hem
driekant moesten zijn en dan bij vervoer met
riempjes ook goed konden worden gebundeld.
Uppelschoten was enthousiast: "Heel interes
sant, gaan we uitvoeren!"
Alvorens in gelid naar de Map Fair te gaan
werd een bezoek gebracht aan de bibliotheek
met aan de wanden ook een keur aan schilde
rijen en oude kaarten, met name stadsplatte
gronden.
Literatuur
Irrgang, F. (2004), Landmeten en cartografie
op de Koninklijke Militaire Academie in de
19e eeuw (Kilacadmon Papers 1Stichting
Historische Verzameling KMA, 98 p.
(besproken in: De Hollandse Cirkel, april
2005)
Van der Pol, P. (2002), Breda in kaart,
Breda's Museum t.g.v. gelijknamige tentoon
stelling, 112 p. (besproken in: Geodesia
2002-11 en De Hollandse Cirkel, november
2002)
19