UTRECHT
problemen over een moderne leggen?")
Gewezen wordt op het weglaten van geheime
militaire objecten en vooral of kaarten de
situatie weergeven van het moment van uitgave.
Dure koperplaten werden lang hergebruikt en
bij een herdruk werd soms alleen het jaartal
aangepast. Naast vele kaarten van plannen
makers en naast gedrukte topografische kaarten,
zijn er ook zogenaamde landmeterskaarten
geselecteerd. Van Jan Rutgersz. van den Berch
zijn dat er wel drie uit de periode 1599-1606.
Integraal en nog in detail is een kaart van
Lunetten van Hendrik Verstralen uit 1626
opgenomen. W. de Roy - telg uit een hele
Utrechtse landmetersfamilie - maakte in 1714
een kaart van de Rijnbocht tussen Utrecht en
Vleuten die anno 2005 het drukken nog waard
is! Kaarten van kadasterlandmeters zijn ook
present. Een van de weinige onvolkomenheden
die een recensent kan aantreffen is de pleonas
tische aanduiding "het oudste kadastrale
minuutplan" bij een kadastrale kaart van circa
1832 van de Steenweg en omgeving (alleen de
eerste kaarten uit de periode 1812-1835 heten
immers minuutplan). Eén van de 35 hoofd
stukken uit de atlas draagt trouwens als titel
"Het kadaster" en bespreekt met waardering de
mogelijkheden van die registratie om uiteen
lopende onderwerpen in kaart te brengen. Ook
wordt beschreven en getoond dat de kadastrale
opmetingen uit het begin van de 19de eeuw
veelvuldig als basis dienden voor nieuwe stads
plattegronden en topografische kaarten. Voor
een uitgebreide behandeling van de opgenomen
kaarten verwijst de auteur bescheiden naar
M. Donkersloot-de Vrij, Kaarten van Utrecht,
uit 1989.
H.J. Versfeit en M. Schroor, De atlas van
Huguenin. Militair-topografische kaarten
van Noord-Nederland, Drentse Historische
Vereniging/Heveskes Uitgevers, Groningen
2005, 52,50
Op de tafel van de redactie ligt deze kloeke
atlas met bovengenoemde titel. De lezer zal
begrijpen, dat het hier gaat om de atlas van de
militaire handschriftkaarten, waarvan de
verschijning in nummer 3 van jaargang 7 onder
de Varia werd aangekondigd als "Atlas
Hugueninkaarten Ongeveer gelijktijdig met
dit nummer kwam eind november van het vorig
jaar deze atlas uit. Zoals gezegd een kloeke
atlas op het formaat van 33x24 centimeter en
met een dikte van 2,5 centimeter. De atlas
bevat 135 bladzijden tekst en 2 x85 bladzijden
waarop 85 militair-topografische kaarten van
het begin van de 19e eeuw zijn afgedrukt op
een stevige en glanzende papiersoort. Een
eerste indruk van de kaarten is de buiten
gewone schoonheid van de toch met trekpen en
penseel vervaardigde originelen van deze
kaarten. In het bijzonder springen de fraaie
kleuren in het oog met daarbij ook de signatuur
van de oevers van de meren, die met de oude
techniek van "uitwassen is aangebracht.
Sommige oudere lezers zullen zich mogelijk
nog herinneren, dat zij in hun opleidings
periode zich deze techniek nog wel eigen
hebben gemaakt. De fraaie omslag linksonder
laat vier fragmenten in kleur zien van de
kaarten van Franeker, Groningen, Meppel en
Zwolle. Deze omslag nodigt uit direct maar te
gaan bladeren in het atlasgedeelte. Maar dit
zou tekort doen aan het door de samenstellers
geschreven voorwoord, inleiding en kaart-
beschrijvingen.
HISTORISCHE ATLAS VAN DE STAD
1: Twintig eeuwen ontwikkeling
z
in kaart gebracht
z
x SUN
Adri den Boer
31
