uemn
In een kort woord vooraf van de atlas wordt
vermeld, dat deze bestaat uit militair-topo
grafische kaarten van Noord-Nederland. In dit
woord vooraf wordt geschreven, dat deze
"Hugueninkaarten" betrekkelijk onbekend zijn,
omdat zij meer dan 120 jaar tot 1950 in het
gesloten "Oud Archief der Genie" in Den Haag
werden bewaard. In dat jaar werden de kaarten
overgebracht naar het Nationaal Archief in Den
Haag. Eerst elf jaar later kreeg de kaarten
verzameling landelijke bekendheid doordat
prof.dr.ir. C. Koeman, hoogleraar in de carto
grafie van de Universiteit van Utrecht, hierover
publiceerde in het Tijdschrift van het Koninklijk
Aardrijkskundig Genootschap. Latere publicaties
van Koeman in de "Handleiding voor de studie
van de topografische kaarten van Nederland
1750-1850" van 1978 en een artikel van Peter
Karstkarel in Caert-Thresoor van 1983 werden
evenwel niet door de auteurs genoemd. Voorts
verantwoordt de initiatiefnemer van deze
uitgave, te weten het Bestuur van de Drentse
Historische Vereniging, het hoe en waarom van
deze toch kostbare uitgave in kleurendruk van
genoemde militair-topografische kaarten van
Noord-Nederland. De 61 kaarten werden inder
tijd getekend op een formaat van 40x40 cm. In
de atlas zijn, teneinde toch de kaarten op de
oorspronkelijke schaal op een handzamer
formaat uit te geven, de kaarten op ongeveer 2/3
van het oorspronkelijk gemaakte formaat digitaal
versneden. De afgesneden 1/3 gedeelten zijn
vervolgens met een daaraan grenzende 1/3 deel
van een aangrenzend blad tot een kaartblad
gemonteerd, waarbij beide delen door een blanco
strook van elkaar gescheiden werden afgedrukt.
Na dit voorwoord van de initiatiefnemer wordt in
een inleiding direct al de geschiedenis van deze
topografische kaarten van Noord-Nederland
onder de loupe genomen. Die inleiding begint
met te vermelden, dat de 61 kaarten tussen 1819
en 1829 zijn vervaardigd door officieren
ingenieurs onder leiding van de eerste luitenant
W.A. Huguenin. De kaarten zijn in die jaren
gemaakt om te dienen als basiskaarten voor de
vervaardiging van een nieuwe verbeterde versie
van de in 1823 voltooide uitgave van de eerste
militaire topografische kaart van de Neder
landen, ook wel de kaarten van Krayenhoff
genoemd. Deze kaartuitgave in acht bladen was
gebaseerd op een scala van veel verschillende
vaak minder gedetailleerde kaarten. In de loop
van de jaren bleek dat deze eerste militaire
topografische kaarten niet voldeden, omdat de
bronnen waaraan het getekende kaartbeeld was
ontleend verouderd waren of geen topografie op
perceelniveau bevatten.
Voorts ontdekten de topografen, toen met het
eigenlijke karteringswerk werd begonnen, al
spoedig dat er inderdaad van heel wat regio's
geen kaartmateriaal van goede kwaliteit
voorhanden was dat kon dienen als basis voor
te tekenen topografische kaarten. Met name
waren er van Friesland en Groningen vrijwel
geen kaarten van voldoende kwaliteit beschik
baar die als basiskaarten voor het tekenen van
de twee meest noordelijke kaartbladen konden
worden benut. Dat betekende, aldus de
schrijvers, dat er voor genoemde landsdelen en
ook voor delen van Drenthe en Overijssel
nieuwe basiskaarten moesten worden ver
vaardigd. Voor het maken van deze hand-
vervaardigde manuscriptkaarten op schaal
1:40.000 werden financiën en mankracht
beschikbaar gesteld. Deze kaarten waren, zoals
gezegd, bedoeld als basiskaarten om van
Noord-Nederland een geheel nieuwe druk van
tersfeit en M. Schroor
,1^4,kom.\c
SlÉfc^v
JtKT'I'EJ,
