85 jaar landmeetkunde(1).
Inleiding op een nieuwe rubriek
Henk Holsbrink
Het in 1885 voor het eerst verschenen
Tijdschrift voor Kadaster en Landmeetkunde
was vele jaren een belangrijk geodetisch
tijdschrift. Daarnaast was het tot 1947 tevens
een verenigingsorgaan van de Vereniging voor
Kadaster en Landmeetkunde, zoals het orgaan
van de Vereniging van Technische Ambtenaren
van het Kadaster dat ook was voor die laatste
vereniging. De laatstgenoemde vereniging
stond mede aan de wieg van het Nederlands
Genootschap voor Landmeetkunde en daarmee
aan de wieg van haar opvolgster, de vereniging
GIN, en de bladen Geodesia en Geo-info. Tot
aan het verschijnen van Geodesia (1959) en het
Nederlands Geodetisch Tijdschrift (1971) was
het Tijdschrift voor Kadaster en
Landmeetkunde hèt toonaangevende tijdschrift
van de geodesie in Nederland. Voor de met de
bladen samenhangende complexe na-oorlogse
verenigingsverwikkelingen zij verwezen naar
publicaties rond de vorming van GIN.1
In de jaargangen van het Tijdschrift voor
Kadaster en Landmeetkunde is over de jaren
1885-1970 de gehele ontwikkeling van de
landmeetkunde in Nederland te volgen en
worden vele nieuwe ontwikkelingen in ons
land en de wereld er om heen, zoals bijvoor
beeld fotogrammetrie en ruilverkaveling, uitge
breid beschreven. De redactie van De
Hollandse Cirkel heeft in haar laatste vergade
ring van 2005 de gedachte overwogen, dat het
wel in het kader van de doelstelling van de
stichting en haar blad zou passen jaarlijks in
het kort over dit stukje historie van de
landmeetkunde te publiceren. Besloten werd
per jaar in een aflevering weer te geven, wat er
zoal ruim honderd jaar geleden in het
Tijdschrift voor Kadaster en Landmeetkunde
werd gepubliceerd.
ONS DOEL.
Afb. 1. Fragment van 'Ons Doel'
Nummer 1 van jaargang 1 van genoemd
tijdschrift verschijnt in 1885 onder redactie van
I. Boer Hzn, destijds landmeter van het
Kadaster te Utrecht. Het tijdschrift opent met
een artikel van vijf bladzijden, met als titel
"Ons Doel". Zoals destijds usance was, en de
eerste jaren in het tijdschrift goed is te lezen,
zijn de bijdragen van de eerste decennia nogal
breedsprakig opgesteld. Na uitvoerig te hebben
beschreven, dat het Kadaster verbeteringen
behoeft, verwijst de schrijver naar Duitse
Zeitschrift fiir Vermessungswesen. Hij consta
teert, dat een dergelijk tijdschrift "in goede
richting geleid, tot de voorbereiding van een
Het kadaster wordt bij ons te lande in zijn wezen
en beteekenis te weinig begrepenhet nut dezer instelling
uit oppervlakkige kennis door menigeen zelfs miskend.
Niettemin is het eene zaak van algemeen belang.
Het is een factor geworden voor de rechtszekerheid van
den grondeigendomen staat daardoor in verband met
het grondcrediet. Het is verder de grondslag voor de
regelmatige verdeeling der grondbelastinghet oefent
grooten invloed uit op het financiewezen van den Staat
van de gemeenten en van vele waterschappen.
Er zijn bijna geene omvangrijke particuliere- of staats
ondernemingen in betrekking met onzen bodemals
uitgebreide landontginfiingendroogmakingen en inpol
deringen uitbreiding van stedenhet aanleggen van
vaarten, spoor- en andere wegen, herzieningen van de be
lastbare opbrengst van gebouwde- of ongebouwde eigen
dommen enz.die niet door een goed kadaster zeer
bevorderd worden of waarbij de gebreken van een
Tijdschrift Kadaster 1886. 1
Eerste nummer
1 Jouke Alberda, De geschiedenis van de landmeetkundige ingenieursverenigingen; Herman Quee, 44 jaar NGL/Geodesia: groei -
stabiliteit-traditie, in: Geodesia 2003-12
53
