Verklaring gezocht
Hollandse landmeters is het aardig om een
kaart van Jan Potter uit 1571 (p. 10) te ver
gelijken met een kaart van Simon Dammasz
van Dueren uit 1577 (p. 19). Het zijn twee
tijdgenoten, maar wat is er een groot verschil in
hun tekenvaardigheid! Op p. 22 is de kaart van
Johannes de Vou en Romeijn de Hooghe (1694)
afgebeeld. Deze kaart is een hoogtepunt van de
stedelijke cartografie. Hierbij is de plattegrond
omlijst met afbeeldingen van de belangrijkste
gebouwen van de stad en de familiewapens van
de regenten. Men krijgt hierdoor wel een goed
idee van de kaart in zijn geheel, maar de platte
grond is nu zo klein geworden dat details er niet
op te zien zijn. Heeft het dan nog wel zin zo'n
kaart op te nemen?
Ook zijn diverse plankaarten opgenomen en
daardoor krijgt men een goed inzicht in de
stedenbouwkundige ideeën in de 19de en 20ste
eeuw. Dat men hierbij soms tot waanzinnige
plannen kwam toont op p. 66 het Plan 2000+
uit 1969. Hierbij wilde men het gehele eiland
Voorne-Putten vergraven tot havens.
Burgemeester Thomassen was een groot
voorstander, maar gelukkig heeft de publieke
opinie zich tegen dit plan verzet en is men tot
andere inzichten gekomen. De landhonger van
Rotterdam is echter nog steeds aanwezig, want
nu, bijna een halve eeuw later, wordt de
agrarische Hoeksche Waard bedreigd!
Hoofdstuk 15 is getiteld 'Vernietiging van de
binnenstad'. Hoe totaal die vernietiging in mei
1940 was toont een luchtfoto uit 1941,
gemaakt na het puinruimen, p. 57. Het is
droevig daarbij te moeten constateren dat bij
de verantwoordelijke bestuurders en plannen
makers elk historisch waardegevoel ontbrak.
Veel oude waardevolle gebouwen hadden
gerestaureerd of herbouwd kunnen worden.
Duitse steden zoals Trier, Neurenberg en
Dresden tonen dat het ook anders kan. Maar in
Rotterdam wisten ze zelfs met wat nog
bewaard was geen raad! De Grote of Laurens-
kerk heeft later een verschrikkelijke betonnen
aanbouw gekregen en voor de kerk staat
Erasmus droevig in zijn boek te kijken op het
meest ongezellige kerkplein van Nederland.
Het prachtig gerestaureerde Schielandhuis staat
nu klein en verloren tussen torenhoge kantoor
gebouwen, de waanzin van 'Manhattan aan de
Maas'!! Opmerkelijk is ook dat aan veel
aspecten van de groei van de stad aandacht
wordt besteed, maar dat de aanleg van de
metro, de eerste in Nederland, nergens wordt
besproken. Het boek wordt besloten met een
bronnenvermelding en illustratieverantwoor
ding. Een wat uitgebreidere literatuurlijst zou
wel prettig geweest zijn.
Al met al is dit een goed verzorgd, prettig
leesbaar boek, niet alleen voor Rotterdammers,
maar voor iederen met belangstelling voor
stedenbouw. Van harte aanbevolen!
H.C. Pouls
Bij de inventarisatie van de instrumentele inboedel van de voormalige faculteit der Geodesie
komen we diverse instrumenten en hulpmiddelen tegen waarvan we het precieze doel niet
direct kunnen achterhalen. Zo vonden we bij een ver
zameling hulpmiddelen voor mijnmetingen de hierbij
afgebeelde apparaten. De uitvoering doet vermoeden dat zij
voor gebruik aan een draad zouden moeten hangen, maar
hoe en waarom
Wie (her)kent deze instrumentjes en heeft wellicht nog een
beschrijving voor het gebruik?
Jan Ebbinge
99
