A fb. 3. C. C. Zahrtmann, een Deens marine
officier/hydrograaf en geodeet, die de
Caraïbische eilanden nauwkeurig met het
Europese triangulatienet verbond. Bron:
Astronomische Nachrichten (1853)
waren tevens regeringsvertegenwoordiger op
hun vakgebied. Deze eendrachtige aanpak
leidde al spoedig tot een spectaculare ver
betering van de nauwkeurigheid van hydro
grafische en topografische kaarten. Voor het
eerst in de geschiedenis konden wereldwijd,
met gebruikmaking van triangulatie, Britse,
Franse en Nederlandse vuurtorens, boeien en
bakens geografisch nauwkeurig aan elkaar
gekoppeld worden. Noord-Amerika liep iets op
de Europese ontwikkelingen achter, doch startte
in 1830 hun US Navy Depot of Charts and
Instruments, gevolgd door, in hetzelfde
gebouw, de oprichting van hun US Naval
Observatory Washington. Datgene waar de
Europeanen al zo'n halve eeuw mee bezig
waren kopieerden de Amerikanen. Hierdoor
waren ze binnen een decennium, vanaf 1840,
qua astronomie, geodesie en hydrografie op één
lijn met de Europeanen. Met de chrono-
metrische koppeling van het US Naval
Observatory Washington met het Royal
Observatory Greenwich werd de start van de
grote Noord-Amerikaanse triangulatie een feit.3
Inmiddels waren vanaf 1797 hydrografen van
de Koninklijke Marine begonnen om middels
astronomisch bepaalde primaire triangulatie-
punten met grote nauwkeurigheid Nederland
en vanaf 1821 Nederlands Indië op de trigono
metrische wereldkaart te zetten.
Binnen het Koninkrijk der Nederlanden werd
één meet- en rekensystematiek aangehouden,
ook in West-Indië werkten marine-hydrografen
en landmacht-topografen broederlijk samen bij
het maken van trigonometrische kaarten.
Rond 1845, om precies te zijn in de periode
1816-1860, was het regeringscentrum van
Nederlands West-Indië gevestigd in de hoofd
stad van Suriname, Paramaribo. De gouverneur
A fb. 4. Vuurtoren van fort Zoutman (Aruba),
ingemeten ten opzichte van de Greenwich
nulmeridiaan, in 1838 geplaatst en terug te
vinden in (inter)nationale zeemansgidsen.
Vuurtorens waren naast primaire triangulatie-
punten belangrijke meetbakens voor zeeva
renden. Bron: dr. John Hartog, Aruba (1961)
1W r-?_wr KUMitrfi <(h Ito»
HBlBMiaBf ICUDBUSMHIDHB MOmMIH.
°fte,.CUmUnf
lur du- Aulroiioimnrln'ii .NuchrlcKlrn
3 Steven J. Dick. "Centralizing Navigational Technology in America: The US Navy Depot of Charts and Instruments 1830-1842"
in Technology and Culture 33 (1992) 467-509.
De realisatie van de koppeling tussen de sterrenwacht van Noord-Amerika (Washington) en die van het Verenigd Koninkrijk
(Greenwich) vond plaats door de chronometerreizen van de schepen der Cunard Steamship Co. (opgericht 1839). Cunard-
schepen namen op hun transatlantische reizen soms wel 50 geijkte chronometers mee.
