Afb. 2. Messing waterpasje uit Friesland
gebruikt?' (afb. 2). In de Leeuwarder Courant
van een week later werd de vraag beantwoord.
Een voormalig docent landmeetkunde van de
Leeuwarder HTS, Dirk Muntendam, zag
onmiddellijk waar het voor was. Het onderdeel
zou zijn gebruikt om een waterpasinstrument
goed op te stellen. Docent landmeetkunde Ruud
van Loenen van de Noordelijke Hogeschool
Leeuwarden, afdeling weg-en waterbouwkunde,
gaf aanvullend de uitleg over wat precies de
bedoeling van het instrument was. Het zou zijn
gebruikt in hele oude waterpasinstrumenten,
waarmee ook hoogtemetingen werden gedaan.
Het apparaat waar dit kleine waterpasje uit
kwam zou, aldus de heer Van Loenen, ver
moedelijk rond honderd jaar oud zijn. Het zou
tot ongeveer 1950 nog in gebruik zijn geweest.
Engels houten waterpasje
Tijdens een vakantie in Engeland een aantal
jaren terug kocht de auteur van deze bijdrage
in Norwich op een soort rommelmarkt een
klein oud waterpasje. Het waterpasje is van
hout, ovaal van vorm en is 22,75 cm lang
(9 inches). Het niveau met twee strepen is
eveneens in messing gevat, zoals ook het
overige beslagwerk (afb. 3).
Nadat de koop was gesloten kwam met regel
maat de vraag op waarvoor dit Engelse water
pasje dan wel gediend zou hebben.
Afb. 3. Houten waterpasje uit Norwich
Aan de lezers van De Hollandse Cirkel de vraag
of inzake het eerste waterpasje de uitleg van de
heren Van Loenen en Muntendam correct is
geweest, met tevens de vraag of dit eerste water
pasje mogelijk een andere gebruiksbestemming
heeft gehad. Daarnaast de vraag wat dan de
functie van het tweede, (Engelse) waterpasje
indertijd wel zou zijn geweest.
Henk Holsbrink
Afb. 4. Oculair van Colight
Raadselachtig oculair
Afgebeeld is een oculair dat of links of rechts
zicht geeft via een objectief (afb. 4). Alle drie
zijn scherp te stellen. Bovendien zitten er
extern lampjes bij de objectieven. Verder gaat
het om een type 'alles vast'. Het apparaat werd
aangetroffen bij de Topografische Dienst. Als
fabrikant staat vermeld: Colight (van
www.colight-on-line.com?).
Hans van der Linde
