Kadaster in Belasting en Douane Museum
Adri den Boer
In het toekomstgericht te herdenken 175e
dienstjaar van het Kadaster past aandacht voor
een museale plek van die organisatie. Het gaat
om die in het Belasting en Douane Museum,
Parklaan 14-16 te Rotterdam (toegang gratis!).
Historici en senioren weten nog van een
oprichting van de dienst voor fiscale doel
einden en een ressorteren onder het ministerie
van Financiën en daarbinnen zelfs onder de
directeur-generaal der Belastingen. In 1970
werd het Kadaster van de Belastingdienst
gescheiden en een zelfstandig onderdeel van
het ministerie van Financiën, in 1973 volgde
overgang naar het ministerie van Volkshuis
vesting en Ruimtelijke Ordening.' Hoe dan
ook: de oprichting van de dienst voor een
grondbelasting verklaart de presentie al.
Het Belasting Douane Museum is ontstaan
uit de verzameling van prof.dr. Van der Poel
(1888-1982). Al voor de oorlog had prof. Van
der Poel een gevarieerde verzameling
opgebouwd. Helaas is die unieke collectie
tijdens de beschieting bij de Duitse inval in mei
1940 verloren gegaan. Niet zomaar te achter
halen is of ook die collectie al kadastrale
aandacht had, maar je zou verwachten van wel.
Prof. Van der Poel slaagde er na de oorlog
Afb. 1. Belasting en Douane Museum
(foto 's Mieke den Boer-Snoei)
Afb. 2. Geduldige meetassistent
echter weer in om, met behulp van vele
anderen, een basis te leggen voor een
bijzondere collectie die de fiscale geschiedenis
voor een breed publiek in beeld brengt. De
kadastrale presentie daarin werd in elk geval in
1987 al breed bekend uit een kort overzicht van
de verzamelingen in een jubileumboek: "De
collectie instrumenten (19e t/m 20e eeuw)
bevat voorbeelden van hulpmiddelen onder
meer gebruikt bij de landmeting
(Kadaster)."2 De permanente tentoonstelling is
verdeeld over zogeheten kabinetten. In kabinet
4 (1795-1814) wordt gememoreerd dat al
onder Lodewijk Napoleon een aanzet tot het
Hollandse kadaster werd gegeven. In een
vitrine prijkt een gefantaseerde Modelkaart uit
1805, "voorgesteld door den Lt Kollonel
Ingenieur G.J. Ie Fèvre de Montignij (Dit
'topografisch model' voor de verpondings-
BELASTING
1 Eric Berkers, Vol van vernieuwingsgedachten. Automatisering bij het Kadaster 1945-2000, Zutphen z.j. (ca. 2000), p. 26/27
2 Th. de Smidt e.a., Fiscaliteit in Nederland. 50 jaar Belastingmuseum 'Prof.Dr. Van der Poel', Zutphen/Deventer 1987, p. 176
140
