Landmeten rekenen (3'
Rekentafels, oppervlakteberekeningen
en de Brunsviga
Henk Holsbrink
Inleiding
Men kan wel stellen dat, zo lang er landmeters
zijn ook het bepalen van de oppervlaktes van
percelen tot hun taak heeft behoord en, zoals in
het globale historisch overzicht is beschreven,
ook 'arithmetica' tot hun opleidingspakket
behoorde. Bij de oprichting van het Kadaster
werden van alle percelen in Nederland op een
grafische manier de groottes berekend. In
Geodesia 1999-1 en 2 verschenen van mijn
hand twee artikelen over de al eerder
genoemde doos van de landmeter Polée. In
deze artikelenserie is beschreven met welke
methoden deze landmeter rond 1890 opper
vlaktes berekende, waarvan de meeste zoals
bij de oprichting van het Kadaster, ook
grafisch werden bepaald. In een aantal
gevallen werden door hem evenwel ook wel
groottes van te splitsen percelen uit meetge-
tallen berekend, waarvan een aantal van die
percelen met behulp van de s-formule. In de
loop van de eeuwen zijn er ook allerlei hulp
middelen uitgevonden, die het gemakkelijker
maakten grafisch uit de kaart groottes te
bepalen. Uitvindingen waren onder andere de
bekende harpplanimeter en de planimeter,
.ja:
Sao. o
rc.46 'fy&r
o4- Vf
Afb. 12. Berekeningen van Polée
zo#, or
sjtonr
\f O
iso
j o rj
11
