Onlangs kwam mij tijdens het lezen van de
rubriek Varia van dit tijdschrift van april 2005
over de peilmerksteen van Son, mij weer die
peilmerksteen van Roodkerk in gedachten.
Enige weken later was het doel van mijn
dagelijkse fietstocht een bezoek aan mijn
nakomelingen in Oentsjerk (Oenkerk), waarbij
ik bedacht dat ik met een kleine omweg wel
een foto van kerk en peilmerksteen zou kunnen
maken. Zodoende arriveerde ik bij de kerk
aldaar en, het kerkpad oplopende, zag ik
opnieuw tussen de kerkdeur en een witte bank
genoemde peilmerksteen, waarop de hoogte
ten opzichte van AP en ZP (=FZP) was
vermeld met een verschil tussen beide van
42 cm (zie afb. 2).
Afb.2. Peilmerksteen van de kerk van Rood
kerk: "2M 93 cM BOVENA.P - 3M 37cM
BOVEN Z.py
Destijds had ik al de voorlopige conclusie
getrokken dat de steen ingemetseld moest
zijn voor de tijd van de nauwkeurigheidswater
passing van 1875-1885. Toen ik mijn fietstocht
naar Oentsjerk vervolgde bedacht ik me, dat
het voor de lezers van De Hollandse Cirkel nu
wel interessant zou kunnen zijn een artikel te
schrijven over genoemde peilmerksteen en de
historie van het Fries Zomerpeil.
Tijdens een bijeenkomst van de "Wurkgroep
foar Wettersteatsskiednis van de Fryske
Akademy vertelde ik mijn medelid J.P.A.
Louman over mijn herontdekking en over
mijn gedachten over het Fries Zomerpeil een
artikel te schrijven. De heer Louman was
destijds bezig met het schrijven van een
dissertatie over de geschiedenis van de water
beheersing in Friesland. Desgevraagd naar het
Fries Zomerpeil, vertelde hij dat in zijn
concept-proefschrift ook een hoofdstuk gewijd
was aan het referentievlak van de Friese
Boezem i.e. dat Fries Zomerpeil. Hij deed
de toezegging mij later genoemd concept van
dit hoofdstuk toe te zenden om dat te
gebruiken als bron voor het artikel. Na
ontvangst van een kopie van dit hoofdstuk,
"Peilvlak en streefpeil op de boezem", kon
nog voor zijn promotie begonnen worden met
het schrijven van een concept. En zoals de
lezer in het volgend artikel zal zien is inder
daad een helft van de bijdrage in dat nummer
gebaseerd op genoemd hoofdstuk uit zijn
dissertatie, die eind vorig jaar is gereed
gekomen. Flet één en ander had als gevolg
dat zeven leden van de genoemde werkgroep
waterstaatsgeschiedenis, waaronder deze
auteur, zich op 31 januari van dit jaar begaven
naar Amsterdam om in de aula van de
Universiteit de promotie van de heer Louman
bij te wonen. Zijn promotie tot doctor in de
letteren, het verschijnen van zijn proefschrift-
boek met 614 bladzijden, is ook van de zijde
van de redactie van dit tijdschrift een felicitatie
waard. Genoemde dissertatie heeft eveneens
als zijn boek de titel: "Fries
Waterstaatsbestuur. Een geschiedenis van de
waterbeheersing in Friesland vanaf het midden
van de achttiende eeuw tot omstreeks 1970".
En, zoals al is vermeld, een hoofdstuk van
30 bladzijden over het FZP, dat eindigt met:
"Sindsdien hoort het FZP tot het verleden
Mede vanwege de ontdekking van de peil
merksteen van Roodkerk nog een reden te
meer om, gebaseerd op eigen ervaringen en
met gebruikmaking van de dissertatie van dr.
Louman, een bijdrage te schrijven. Dit artikel
over de historie van het FZP en de peilmerk
steen van Roodkerk zal in de volgende af
levering van De Hollandse Cirkel worden
gepubliceerd.
Henk Holsbrink
