is aan de grotere Bozumer roede uit de middel
eeuwen, maar waarschijnlijk nog niet dat
"Boazumer Mjitte de benaming is van het
Bozumer dorpscafé. Het zou best mogelijk
kunnen zijn dat, wanneer een meetploeg tijdens
de middagpauze dit dorpscafé "De Boazumer
Mjitte aandoet, aan de leden van de meet
ploeg in het etablissement van die naam de
koffie "nei Boazumer Mjitte geserveerd
wordt. (Desgevraagd wist oud-collega en
schaatsvriend Foppe Kooistra mij te vertellen,
dat de bediening in dit etablissement tijdens
lunchpauzes van de meetploegen meer dan uit
stekend was, maar hij wist niets over de
'Bozumer maat' te zeggen.)
In archiefstukken van 1595 wordt beschreven,
dat een aantal Leeuwarder landmeters getuige
nissen afleggen omtrent het gebruik van de
soort roede waarmee zij hebben gemeten. De
landmeters Paulus Sijmensz, omtrent 50 jaar,
Comelis Aedgersz, oud 75 jaar en Pieter
Dircksz, oud 60 jaar, allen Leeuwarders,
verklaren dat in de Grietenij Leeuwarderadeel
er geen andere roede is dan de "Keyzers-ofte
Coeninxroede Verder dat deze "olde
Leeuwarderadeelsroede heeft gestaen in d'muyr
geslaegen in de Saeclema-stins (afb. 1).
De uitdrukking "Keyzers-of Coeninx is ook te
vinden in de aardrijkskundige benamingen
K|p Noch -
Afb. 1. "een midelmaetich... roede geslaegen in
de Saecklemastins
Keizersdyk onder Hardegarijp en Koningsdiep
(of Boorn) in de gemeente Opsterland.
In beide gevallen gaat het om voorvoegsels die
aangeven dat de Keizersdyk en het Konings
diep een publieke functie vervullen. Ditzelfde
zal wel gelden voor de eerder genoemde
"Keyzers-of te Coeninxroede die naar mijn
menig verwijzen naar een standaardfunctie van
genoemde roeden. Zaken die van algemeen
belang zijn werden en worden nog veelal in het
publiek afgekondigd, vermeld in openbare
registers of getoond.
Vóór de Franse revolutie werden voorgenomen
koopovereenkomsten en huwelijkssluitingen
drie maal in de kerk afgekondigd en nog steeds
worden koopaktes in de openbare registers
'overgeschreven'; dit teneinde de samenleving
hierover te informeren en het publieke belang
daarvan te onderstrepen. Het belang om ook
plaatselijk een soort standaardroede te
gebruiken zou dan destijds publiekelijk zijn
gestimuleerd door aan de muren van belang
rijke gebouwen van de regio, zoals een stins of
kerk, de plaatselijke in gebruik zijnde roede te
tonen door die daar op te hangen; en mogelijk
mede om de eigen roeden daar te kunnen ijken.
Kerk Oosterlittens
Net als aan de aan de muur van de aan de
Saeclema-stins "geslaegen roeden hangen
thans, na een onderbreking van een eeuw, aan
de dorpskerk van Oosterlittens (Littenseradiel)
ook weer een drietal roeden. Toen in 1994 de
kerk werd gerestaureerd vond men aan de
muur een drietal haken. Niet alleen deze haken
kwamen aan het licht; ook de bijbehorende
meetkettingen werden teruggevonden. Deze
bleken meer dan een eeuw ergens in een
bergruimte in de kerk te hebben gelegen. Na
het gereedkomen van de restauratie kregen de
meetkettingen in dat jaar weer hun oude plaats
terug, waar ze voor iedere bezoeker zijn te
bewonderen.
Zoals gezegd vermeldt Pouls in zijn boek een
lijstje van 17 roeden met de afwijkingen die
deze hebben ten opzichte van de Aberder roede.
Deze roede van het eerder genoemde klooster
Thabor heeft kennelijk gefungeerd als een soort
'ijkroede', omdat in het lijstje de afwijkingen
van deze Aberder roede als zijnde '0' worden
genoteerd. Het is niet onmogelijk dat de
31
Leouwiirdëno'lt vijfT ende UêuenÜch jaergeeitecrtge-
'edicfi^inde ^examineert, secfit öfi Öëii) tlafHen'xirtTêwel
gesnejifie hebbendat dolde Leéütt.at'dèrdéelii'tdid® heelt'
ÊMtóili" in dmuijr gcslaegen.ih de- S;aèiïkl(fe&s'stiriVop -
mm«® *»n die gt-oelè endê^filêlln^'liïFbkslMet bin-'
LrèutVardendietvelcke" vdorsis%^êjËy'd^dsaitt deer»)
lit'ïkft genoemen ende heelt daérni&ié^sfiêitén "in Leeu-
^tflardeel ende andere plaëtréhVlrebBffliï|fipldfosant we!
;raibert, dat oucrmits die voOdsz.-^SdBi^dit'ihiddclmaetich
&8é:'was, dat dKeyser Gaerl "dae?fff6dc:' heC'Bïtdt heeft
Éten hieeten in t jaer ran elliffudn, 'dfide:?djMie Vóorsz.
Deze landmeter, meer beleend nisCcrnéUi Aedgerm van
.insertAnte, was hier destgdjzeer geacht cn Vhad - verschillende
Torstenlanden en steden^ graolej fltènste'tf, béjrhtên, en in 15 S3
ètn keurt vnft het Keulscht 'gêbiettii$t|ege*ehy ttblgcns BOPFmnus
Ttfnos, Je Script. Frit.- 429*. HjlAyA,'. Ctrntröc'kO; Van üïH Aa,
tftcordenb. I 99, trnnr hij onder de boriserndo Fricsche Wis-
