Readies
Nota Enkt, n.a.v. 2007-3,p. 109/110
Het artikel begint met de opmerking dat in de
Algemene Instructie regelende de dienst van
het Kadaster, (in die tijd aangeduid met de
afkorting I.K.) uit 1957 staat, dat "Het tekenen
en beschrijven der plans geschiedt in diep
zwarte Oost-Indische inkt, waarin een weinig
gele verf (guttegom of gele oker) is gemengd".
In 1965, het jaar waarin ikzelf als "adspirant
tekenaar" bij het Kadaster ben begonnen,
moesten wij nog dagelijks onze eigen inkt
wrijven. In die tijd werden de plans met water
verf gekleurd. Het wilde nog weieens gebeuren
dat, als de natte penseel over de inktlijn ging,
bleek dat de inkt niet goed watervast was.
Daarom werden er in het wrijfbakje enkele
druppels azijn toegevoegd, waardoor de inkt
meer watervast werd. Menig tekenaar, ook
ikzelf, had een klein flesje waarin neusdruppels
hadden gezeten, gevuld met azijn meegenomen,
omdat de dop ervan als pipet was uitgevoerd,
zodat je daarmee de druppels kon doseren. In
het boek "Landmeetkundig Tekenen" werd dit
echter ontraden, omdat het staal van de trekpen
door het zuur zou worden aangetast.
De tweede toevoeging was bovengenoemde
gele oker. Door het toevoegen daarvan kwamen
de inktlijnen op een fotokopie veel duidelijker
over dan wanneer dat niet was toegevoegd.
Vandaar dat deze toevoeging in de voor
schriften is opgenomen.
Jan Stehouwer
Torpedo richt- en rekeninstrument, n.a.v. 2007-4,
p. 157
De discussie over het torpedo richt- en reken
instrument in dit blad is afgesloten. Over het
onderwerp zijn ook tal van goede handboeken.
Indien gewenst kan Jeroen Mohrmann na
afspraak bij het Nederlands Instituut voor
Militaire Historie te Den Haag een en ander
verder toelichten (jmohrmann@hetnet.nl).
Redactie
Instrumentele vraag uit nr 2007-4, p. 162
De foto's laten het drukvaste huis zien van de
zeestroommeter van de Zweedse oceanograaf
VW. Ekman (1874-1954). Afgezet tegen de tijd
wordt de stroomrichting - middels een kompas
en het roertje -, de stroomsterkte - middels de
omwentelingen van een schoepje - en de diepte
geregistreerd. De firma Rohde und Glashütte
fabriceerde rond 1900 ondermeer astrono
mische uurwerken en zag kans het aanvankelijk
fors uitgevoerde registratiemechaniek van
Ekman zodanig te verkleinen dat het - met hun
uurwerk - in een handzaam drukvast huis
paste. (Op 24 september 2007 heb ik over
dezelfde vraag vanuit het Nederlands Instituut
voor Militaire Historie een brief naar dhr H.M.
Feyen gestuurd.)
Jeroen Mohrmann
\/2-schaal, vervolg op 2007-4,p. 155
Tijdens de kerstbijeenkomst 2007 voor oud
gedienden van het Kadaster in Eindhoven werd
mij door Willem van der Schoot een oude V2-
schaal getoond, die was uitgesneden in een
heel dun plaatje lood, geplakt op karton. Het
was eigen fabrikaat en door intensief gebruik
was de verticale 100-lijn dermate uitgesleten,
dat het lood gebroken was en door het karton
bijeen gehouden werd. Deze schaal wordt
kennelijk door de medewerkers doorgegeven
bij pensionering. Door de verweerde grijze
kleur is een scherpe foto moeilijk te maken. De
ouderdom is niet te schatten.
Marden van Zoeren
