weinig over hem gepubliceerd. De enige
belangrijke uitgave was tot de verschijning van
dit boek een in 1975 bewerkte facsimile-
uitgave van zijn schetsenboek.1 Verhees heeft
namelijk tijdens zijn reizen door Brabant, maar
ook in Noord- en Zuid-Holland, veel schetsen
gemaakt, vooral van kerken en kapellen. Veel
van de Brabantse kerken zijn door verwaar
lozing en een zeer zware storm in november
1800 verloren gegaan. In een aantal gevallen is
de schets van Verhees de enige bewaard
gebleven afbeelding. Vandaar de waarde van
dit schetsenboek. Later raakte een pater
Stokman van de Norbertijnerabdij Berne te
Heeswijk (NB) in Verhees geïnteresseerd. Hij
spoorde een aantal kaarten van hem op en
bedacht toen een ambitieus plan: een twaalf
delige biografie.2 Van de uitwerking van dit
plan is, mede door het overlijden van de pater,
niet veel terecht gekomen.
Gelukkig is later het onderzoek voortgezet
dankzij de stichting Cultuurgeschiedenis
Boxtel - Meierij "Hendrik Verhees". Deze
stichting had twee doelen voor ogen: Ten eerste
de uitgave van alle nu nog bekende kaarten van
Verhees, en ten tweede het doen van onderzoek
naar werk en betekenis van Hendrik Verhees.
Dit heeft uiteindelijk geresulteerd in het boven
genoemde boek.
Het is een goed verzorgde, rijk geïllustreerde
publicatie geworden. Het boek bestaat uit twee
delen: een tekstgedeelte van 196 pagina's en
een deel dat aandacht besteedt aan de tot nog
toe gevonden kaarten, blz. 197-253.
Het eerste deel bevat, na een ten geleide,
voorwoord en inleiding, drie hoofdstukken,
getiteld: Verhees als politicus en bestuurder,
Verhees als landmeter en kaartmaker en
tenslotte Verhees als waterbouwkundige.
In het eerste hoofdstuk wordt beschreven dat
hij schepen en burgemeester van Boxtel is
geweest. De achterstelling van het katholieke
volksdeel in het generaliteitsland Brabant
zorgde daar voor veel sympathie voor de
ideeën van de patriotten, ook de landmeter
Verhees behoorde daarbij. Dit is de reden dat
hij als bestuurder aan de kant werd gezet, maar
na de komst van de Fransen keerde hij terug in
het lokale bestuur. In het begin van de Franse
tijd werden er in ons land in januari 1796 de
eerste democratische verkiezingen gehouden
voor een nationaal parlement. Verhees was een
van de 14 Brabantse gekozenen, hij bleef dit
tot 1801 en maakte alle ups en downs mee van
deze "nationale" vergadering. Na zijn Haagse
periode ging hij weer aan de slag als landmeter
en waterbouwkundige. In 1805 werd hij weer
schepen en van 1806 tot 1810 president
schepen van Boxtel. Na de aansluiting bij het
Franse keizerrijk werd hij in 1811 benoemd tot
vrederechter in het kanton Boxtel. Dit bleef hij
tot zijn overlijden in 1813.
Het tweede hoofdstuk gaat over Verhees als
landmeter en kaartmaker. Dit hoofdstuk begint
met wat algemene informatie over de land
meter en zijn werk. Dit is vooral bestemd voor
de niet-landmeetkundig geschoolde lezer en
dat zullen de meesten zijn.
1 Het schetsenboek van Hendrik Verhees. Bewerking en tekstverzorging Jan van Laarhoven. Den Bosch 1975, ISBN 90-6209-004-4
2 Zie NRC Handelsblad, dinsdag 8 oktober 1985, achterpagina
40
