daarbij oog hebbend voor de historische ont
wikkeling (zoals de Brabantse waterlinie). Vos,
van origine landmeetkundig opgeleid, wist uit
te leggen welke belangrijke rol kaarten spelen
bij al die verschillende taken. Want het water
schap houdt al eeuwen lang kaarten bij,
vroeger op de manier als bij de Adans is
getoond, tegenwoordig met behulp van
moderne technieken als GPS, GIS en ICT, wat
hem tot de uitspraak bracht dat het fenomeen
kaart aan zijn eind is gekomen.
West-Brabantse landmetefs
in de i8een I9eeeuw
Een nieuw boek en een oude landmeter
Namens de organisatie Markiezenhof
Tongerlohuys gaf Janine Verster (directeur/
conservator Tongerlohuys) een toelichting op
beide exposities. In Bergen op Zoom krijgt het
Markiezaat en de omgeving van Bergen op
Zoom veel aandacht, in Roosendaal is gekozen
voor de omgeving van Wouw als hoofd
element. Op beide locaties is een grote
hoeveelheid Adan-kaarten tentoongesteld,
alsmede oude instrumenten waarmee de Adans
Afb. 3. Boek 'Drie generaties Adan' (foto Theo
Scheele)
Afb. 4. Luitenant Van Uppelschoten van 'Het
leege Landaan het meten voor het
Tongerlohuys (foto Theo Scheele)
hun landmeetarbeid geacht worden te hebben
verricht.
Met projecties van oude Adankaarten achter
haar rug, presenteerde Janine het pas
verschenen boekwerk 'Drie generaties Adan',
van Martijn Storms, waarvan zij een aantal
'eerste' exemplaren uitreikte aan de gemeente
besturen van Bergen op Zoom en Roosendaal,
de sponsors, en aan medewerkers aan het boek
en de expositie.
Martijn Storms tenslotte bedankte de organi
satie voor het hebben mogen uitvoeren van het
onderzoek dat leidde tot de uitgifte van zijn
boek.
Een luid commentaar bij de kerkingang
kondigde een speciale bezoeker aan: luitenant
Van Uppelschoten van 'Het Leege Land', die
namens oud-landmeter Joannes Baptiste Adan
diens hartelijke groeten kwam overbrengen, en
alle aanwezigen uitnodigde hem te volgen naar
het Tongerlohuys, alwaar hij het voorplein
nogmaals (maar nu correct), in kaart zou gaan
brengen en natuurlijk om de expositie aldaar te
bewonderen.
De expositie in het Tongerlohuys
Direct bij de ingang krijgen we uitleg over de
verrichtingen van de landmetersfamilie Adan in
West-Brabant, en hoe met hun cartografische
erfenis inzicht wordt verkregen in het sindsdien
zo drastisch veranderde Brabantse landschap.
Hoewel de belangrijkste bijdrage van de Adans
bestaat uit pre-kadastrale cijns- en verpondings-
boeken en kaarten als voorlopers van het in
kRTIJN STORMS
4
