De onrechtvaardige landmeter (3)
begeleider en een 3e klaskaartje voor zijn
terugweg! (Zie voor meer over het boek de
rubriek 'Voor u gelezen'.)
Tot slot bood het personeel aan de unit een
kunstwerk aan met de titel "Het oog op de
toekomst" met prominent professor Kaiser, een
sextant en een uil! Cock van der Eng was de
maker van de bij de reünie onthulde en nog los
staande wandversiering (maar het unithoofd zei
dat er nog witte muren te over waren). Met
muren bleek men wat te hebben: een
oorspronkelijk uit Leiden afkomstige gevel
steen kreeg al een eigen muurtje voor het
gebouw (afb. 4)!
Frederik Kaiser alom
Stug is dat net in mei 2008 bekend werd dat de
Oude Sterrewacht van Kaiser in Leiden kan
worden gerestaureerd! Minister Plasterk
(OCW) geeft ruim 2,8 miljoen euro voor het
opknappen van dit rijksmonument. (Het werd
een voorbeeld voor de Sterrewacht op het oude
Geodesiegebouw in Delft.)
Museum Boerhaave en de Sterrewacht in Leiden
organiseerden - los hiervan en toevallig - op
10 juni 2008 een symposium ter gelegenheid
van de 200-ste geboortedag van Frederik Kaiser
(1808-1872). Naast een marinegebouw in Den
Helder werd naar hem eerder een straat in
Leiden vernoemd.
Henk Holsbrink
In De Hollandse Cirkel van december 2007
was een bijdrage gewijd aan de "Gleunige" als
een spookbeeld van de "Vaalschen
Laandmetter Als geboren Twent sprak mij
deze bijdrage aan, mede omdat ik het verhaal
uit mijn jonge jaren wel wat herkende. In het
bezit zijnde van een Twents Woordenboek
zocht ik de woorden 'gleunige, laandmetter en
metten' op. Dit gaf de volgende resultaten:
"Laandmettn word d'r walees zegd at der
één met grote passen löp; wied striien
oonder 't loopn." (Landmeten wordt er wel
eens gezegd, als iemand met grote passen
loopt.)
"Hee leup met nen landmetterstred deur't
laand." (Hij liep met een landmeterspas door
het land.)
'n Landmetter streek zik oaver zienen
anwas." (De landmeter streek zich over zijn
dikke buik.)
"Daor harren an 't wiergaon wès, nen laand
metter en nen laöksteenverlègger." (De
verklaring van het woordenboek over het
laatste: "Omdat zij in het graf geen rust
konden vinden, daar waren teruggekomen
een landmeter en iemand die de grenzen
verlegd had.")
"Laöksteenverlèggers
Waren er dan laöksteenverlèggers? Welja, want
M.G. E. van Harten-Fransen verhaalt in haar
boek "Grenstwisten rond de gemeente Borne"
dat de boeren van Zenderen voor de zoveelste
keer op Nieuwjaarsdag 1709 de laaksteen van
haar plaats hadden weggehaald. In beide
zinsneden komen wij voor het eerst het woord
"laóksteen of laaksteen tegen, hetgeen grens
steen betekent. "Loak of ook wel "loake"
heeft derhalve de betekenis van grens.
Grensstenen als aanduiding van oude grenzen
zijn in de waterrijke delen van Friesland,
Groningen en Holland en Zeeland niet
gebruikelijk. Immers, eigendomsgrenzen in
bedoelde regio's werden eeuwenlang aan
gegeven met sloten of greppels. In de zand-
grondgebieden van Drenthe, Salland, Twente
en de Achterhoek was dat geheel anders. Door
de landbouwcultuur van deze regio werden
sedert de Karolingische tijd duizend jaar lang
elk jaar de essen opgehoogd met de mest en
100
