Reacties
Varia: Kaartboek van Was
en Meetboek van Blom
Russisch geodetisch instrument, n.a.v. 2008-2, p. 72
Het door Holsbrink ingebrachte Russisch
instrument is een optisch kwadrant, ook wel
inclinometer genaamd. De firma Schut was de
leverancier van het instrument.
Bij de bouw van de stormvloedkering Ooster-
schelde gebruikte men optische inclinometers
om de elektronische hellingmeters te
kalibreren. Met de mechanische inclinometer
werd de stand t.o.v. de wereld (horizon) ge
meten en gelijktijdig werd de elektronische
hellingmeter ingelezen. Verschil tussen beide
was de offset welke men als AO-factor in de
computer invoerde. Vooral voor het meten van
de stand van de baggerladders was er behoefte
aan een optische inclinometer met een groot
hoekbereik. Ik weet nog dat men daarvoor een
sextant had 'verbouwd' en voorzien van een
buisniveau. Later heeft men het bedoelde
instrument hiervoor aangeschaft. Het is een
heel handig apparaatje en heel bruikbaar.
Te Middelburg is te koop van F. Was:
"Kaarteboek der Stad en Jurisdictie van St.
Maartensdijk. Bevattende de Ploegensveldsche
grootte der Zaai- en Maaijensveldsche grootte
der weilanden in gem. Jurisdictie en zulks in de
Blooische maat." Het gaat om een manuscript
"in het net gebragt door J. Visser van 1807.
De op www.deboekenbeurs.com afgebeelde
titelpagina krijgt de omschrijving: "The title-
page is beautifully decorated by a sepia, repre
senting two putti carrying a map and surveyer-
tools." Francois Was Jzn uit Heinkenszand
werd in 1805 geadmitteerd als landmeter. Hij
was in 1799 en 1800 leerling van Cornelis
Blom uit St. Maartensdijk, zeifin 1758 ge
admitteerd12. In het Zeeuws Archief bevindt
Op de werkvloer spraken we over 'de rus'.
Na de Oosterscheldewerken is het instrument
meeverhuisd naar de Meetkundige Dienst van
de Rijkswaterstaat, afdeling Mariene Geodesie.
Ik heb 'de rus' daar nog veel gebruikt om
hellingmeters te calibreren op meetschepen, bij
het afzinken van tunnels, etc. Later gebruikte
ik daar elektronische hellingmeters voor, maar
'de rus' ging altijd als back-up mee.
Ad Pieters
Bewaring bij Geomij, n.a.v. 2008-2,p. 75
Het links op de foto afgebeelde apparaat is
geen vergroter, maar een verkleiner van
Officine Gallileo-Santoni, ten behoeve van de
Stereosimplex II die in 1950 of begin 1951
door de TH aangeschaft werd. Vermoedelijk is
dat het afgebeelde instrument.
Henk Zorn
zich een memorieboekje van meester Blom
met ontvangsten van leerlingen; zowel zoon
Jan Blom als Francois Was staan wel in de
lijst van elf leerlingen, maar zonder bedrag13.
Op beurzen was het kaartboek al te bewon
deren inclusief separaat bijbehorend werk:
- kaart van St. Maartensdijk van 1828;
- "Nieuw Meetboek anno 1787-1792 van
Jan Blom te St. Maartensdijk." Dit manuscript
van 18 pagina's "contains interesting
notes and drawings about surveying in
St. Maartensdijk". Schoolmeesterszoon Jan
Blom uit St. Maartensdijk werd 23 maart 1790
in Holland geadmitteerd als landmeter14.
Adri den Boer
12 E. Muller en K. Zandvliet, Admissies als landmeter in Nederland voor 1811Alphen aan den Rijn 1987, p. 220 en 225
43 H.C. Pouls, De landmeter van de Romeinse tot de Franse tijd, Alphen aan den Rijn 1997, p. 166/167 (met afbeelding uit het
memorieboekje)
34 E. Muller en K. Zandvliet, op. cit.p. 183
120
