bare afbeelding, die behoorde bij de bewijsvoe
ring van het ontwerp van planimeters (afb. 3).
In de tweede aflevering schreef Paulussen hier
over verder en hij beschreef op dezelfde wijze:
- de vrij zwevende nauwkeurigheids-plani-
meter
- de liniair-rolplanimeter.
Hij besloot zijn bijdragen met een verslag van
de uitkomsten van een door Lorber uitgevoerd
onderzoek naar de nauwkeurigheid van de
verschillende planimeters. Tenslotte vermeldde
hij de prijzen van de instrumenten, die
varieerden van frs 120 tot frs 180.
Driehoeksmeting
Vernieuwingen waren ook de in 1886 in gang
gezette activiteiten van de Rijkscommisssie
voor Graadmeting en Waterpassing. In haar
verslag over 1886 berichtte zij over de voort
gang van:
- de voorbereiding van de driehoeksmeting
(van het primaire RD-net)
- de berekening van de lengtebepaling Leiden-
Parijs
- de berekening van voltooide waterpassingen.
De commissie gaf een verslag van de eerste
noodzakelijke verkenningen. Het bleek dat in
Friesland moeilijkheden werden ondervonden
door de weersgesteldheid, het voorkomen van
veel begroeiing, alsmede weinig en afgebroken
torens in oostelijk Friesland. Overwogen werd
nabij het drieprovinciënpunt "eene houten
toren te bouwen". In deze jaargang van 1887
waren twee bijdragen van Vermessungs-
Dirigent Erfurth gewijd aan "de technische
uitvoering der veldwerkzaamheden voor de
primaire driehoeksmeting door de trigonome
trische afdeling der Pruisische landmeting." In
beide artikelen werd uitgebreid aandacht
besteed aan de voorverkenning en het bouwen
van signalen ten behoeve van de uitvoering van
een driehoeksmeting. In het tweede artikel
werden een drietal voorbeelden vermeld van
mogelijkheden om signalen te bouwen, waar
van hier ook een exemplaar wordt getoond
(afb. 4).
Zo waren er voorbeelden en was er kennis
genoeg om, net als in Pruissen in 1887, een
houten toren in het grensgebied van Drenthe,
Friesland en Groningen te bouwen. De
commissie bracht verder ook verslag uit van de
vertraging in het bepalen van het lengteverschil
tussen Leiden en Parijs, omdat ene heer Bassot
van het Dépot de la Guerre wegens zijn verblijf
tijdens de graadmeting in Algerije was. Voor
wat de Nauwkeurigheidswaterpassing betreft
kon door de Commissie vastgesteld worden dat
de waarnemingen van het gehele net in 1885
waren voltooid, zodat het jaar 1886 kon
worden besteed aan de berekeningen. Het
resultaat van het een en ander was dat in 1886
de uitkomsten van de waterpassingen van
Zeeuws-Vlaanderen konden worden gepubli
ceerd. Het bleek dat van peilschalen en verken-
merken van dit gebied de uitkomsten in dat
jaar nu waren opgenomen in de publicatie van
de Nauwkeurigheidswaterpassing van 1885.
Het zou redacteur I. Boer Hzn niet zijn geweest
als hij de gelegenheid niet had aangrepen om in
jaargang 1887 een verhandeling te schrijven met
als titel: "De verjaring in verband met de bewijs
voering eener kaart". Deze redacteur was, zo is
bekend, een vurig propagandist voor een Kadas
ter en een kadastrale kaart met bewijskracht en
schreef dan ook twee sub-hoofdstukjes met als
Afb. 4. Signaal Wttekind (Wesernet)
Fig. 9.
Signaal Wltteklnd
(W e s e r n e t).
147
