En, o wonder, dan kwam hij uit op exact
f. 10.000! Hoewel ik gebelgd was over het niet
nakomen van de oorspronkelijke afspraak
beperkte ik mij tot één vraag: in hoeverre had
hij rekening gehouden met de belastingen?
Schermerhom leek ineen te zakken in zijn
stoel, en vroeg mij hem enige dagen de tijd te
geven. De administratie berichtte mij een paar
dagen later dat alles in orde was gebracht
overeenkomstig de oorspronkelijke afspraak!
Al in het eerste gesprek had Schermerhorn op
de eenvoud van geodetische berekeningen
gewezen en de verwachting uitgesproken dat
deze zich vlot zouden lenen voor berekening
op een computer. De praktijk bleek weer
barstiger: alle berekeningen werden toenmaals
nog met het oog afgelezen en met de hand
genoteerd, alle verwerking was wederom
mensenwerk, vol van foutenbronnen. Een
goede rekenaar hanteerde de opgaven met
verstand verkregen door ervaring. Een
computer handelt evenwel snel en consequent,
maar zonder verstand. Om iets van deze
menselijke inzichten te vertalen naar de
computer blijkt vrijwel altijd vele malen
moeilijker dan verwacht. Het werd een voort
gaand leerproces voor mijzelf, maar ook voor
Schermerhom. Geleidelijk kon ook hij begrip
opbrengen voor deze bijzondere opgave, die
ons leerde hoe rekenaars en tekenaars veel
meer moeilijkheden met verstand wisten op te
lossen dan de buitenwereld ook maar in enige
mate besefte. Het heeft mijn bewondering
gewekt te constateren dat Schermerhorn steeds
meer vertrouwen heeft geschonken bij het
behandelen van problemen die voor hem vrij
ondoorzichtig waren. Toch wil ik mijn eerste,
en eigenlijk mijn enige, botsing met
Schermerhorn beschrijven. Even de situatie:
mijn werkkamer lag aanvankelijk aan de
verbindingsgang tussen het ITC- en het TH-
gebouw voor Geodesie. Schermerhorn kwam
langs terwijl ik uitvoerig overleg pleegde over
bepaalde problemen; hij keek door het venster
van mijn deur. Na een half uur, terugkomend
van Geodesie, zag hij me nog steeds in gesprek
met dezelfde persoon. Ik werd onmiddellijk bij
hem geroepen: het ITC is een plaats waar
gewerkt wordt en niet gebabbeld, zo sprak hij.
Ik was woedend en reageerde krachtig. Het
resultaat was dat hij clementie vroeg voor een
oude man: "Mocht weer zoiets voorvallen,
accepteer het dan voor het moment en kom er
de volgende dag rustig op terug." Achteraf
bezien was zijn reactie op het door hem
waargenomen lange gesprek wel begrijpelijk.
Om tot een analyse te komen van de te
programmeren situatie is een diepgaande
oriëntatie nodig. Vaak staat de opdrachtgever
niet volkomen helder voor de geest wat
eigenlijk verlangd wordt. Dit had hij zich niet,
of onvoldoende gerealiseerd. Na een paar
dagen waren alle ruitjes in de bewuste reeks
kamers vervangen door ondoorzichtige. Het
onderling vertrouwen was hersteld en is nooit
meer verbroken. Zo heb ik Schermerhorn leren
kennen als een deskundig en bevlogen man, die
realistisch bleef, zichzelf wist te corrigeren, en
die geen rancune koesterde tegenover wie hem
weersprak. Waarlijk, Schermerhorn was een
groot man.
Slot
Een internationale universiteit is er uiteindelijk
niet van gekomen, maar wel is het ITC bij zijn
afscheid als directeur nog opgenomen in het
Nederlandse universitair bestel. Als "dies" van
het ITC als universitair instituut voor internatio
naal onderwijs is gekozen voor 17 december, de
verjaardag van de stichter: professor
Schermerhorn. De eerste keer van de viering
diende op bijzondere wijze te worden ingevuld,
zo stelde hij. Dat hij daarop mij vroeg om als
eerste hoogleraar van het ITC bij die gelegen
heid de intreerede te verzorgen was mij een
grote verrassing en genoegen. Ik heb
Schermerhorn als bevlogen inspirator in mijn
hart gesloten en daaraan bij verscheiden spreek
beurten uiting gegeven, in grote dankbaarheid.
Afb. 6. Hedendaags logo
18
