Hans Georg Jerie
Afb. 5. De lay-out van de stereotemplets.
Instructeur Maurice Elias en student Niamloy
gebouwd. Die konden bijvoorbeeld differen
tiaalvergelijkingen oplossen. Tegenwoordig
zullen er nog maar weinig analoge reken
machines gebruikt worden: digitaal rekentuig
heeft ze bijna overal verdrongen.
De blokvereffening van Jerie
Prof. dr. H.G. Jerie (zie kader) kwam op het
idee om tegenspraken in berekeningen voor te
stellen door de uitwijking uit de evenwicht
stand van stalen veren. Hoe groter de tegen
spraak, dus de uitwijking, hoe krachtiger hij
teruggedrukt wordt. Het te vereffenen blok
wordt in ongeveer vierkante secties verdeeld,
zo klein dat de daarin voorkomende tegen
spraken klein genoeg zijn. Van die secties
worden stereotemplets gemaakt. Die worden
uitgelegd op een groot vel millimeterpapier,
zodanig dat overeenkomende hoekpunten van
de secties 120 mm uit elkaar liggen. De
overeenkomende punten worden nu met elkaar
verbonden door studs die 120 mm uit elkaar
verend bevestigd zijn op een z.g. multiple!
Indien er geen tegenspraken zouden zijn,
zouden alle veren in de evenwichtstand zijn.
Het was een intelligente oplossing, die zeker
heeft bijgedragen aan de snelle opgang die het
ITC in de jaren '50 van de 20e eeuw maakte.
Jammer dat de methode zo snel werd ingehaald
door de digitale rekenmachines! Er werden ca.
20 sets verkocht voor f 22.000 per stuk.
Literatuur
- H.G. Jerie, Block adjustment by means of
analogue computers, in: Photogrammetria,
1957-1958, p. 161-175
Eeuwfeest DGPF
De Deutsche Gesellschaft für
Photogrammetrie, Fernerkundung und
Geoinformation bestaat 100 jaar. Onder
het motto Zukunft mit Tradition vierde
men dit van 24-26 maart 2009 te Jena.
Zie ook de webstek www.dgpf.de.
*Bludenz 2.7.1929 f Enschede 30.7.2008
Studeerde Landmeetkunde aan de Tech
nische Hochschule te Wenen, waar hij in
1954 promoveerde. Na enige tijd op ver
schillende plaatsen ervaring te hebben
opgedaan was hij sedert 1956 vast ver
bonden aan het ITC. Hij was daar voor
namelijk betrokken bij onderzoekswerk.
Tn 1967 werd hij benoemd tot hoogleraar
en hoofd van de afdeling Fotogrammetrie.
Na het vertrek van professor Van der
Weele was hij waarnemend rector. In 1989
ging hij, vervroegd, met emeritaat.
Prof.dr. H.G. Jerie:
It has still to be proved that the
transformation elements obtained by
means of such an analogue computer
actually correspond to an adjustment
according to the method of least squares.
This may be done by employing a
principle from mechanics. Consequently
the equilibrium of an elastic system is
reached then when the sum of all energy is
a minimum.
The energy, needed for the shifting of an
elasticallv bound stud from its zero
position, is proportional to the square of
this shifting. Therefore it is proved that the
state of equilibrium of the analogue
computer corresponds to that position of
all section templets where the square sum
of all remaining discrepancies becomes a
minimum.
21
