Belevenissen met een AM (Air Ministry) Mark IX
bubble sextant
teruggelopen, maar de notities werden al snel
beknopter en vluchtiger. Incidenteel zullen
daarbij ook de werkomstandigheden in het veld
- het weer, niet te vergeten - hun sporen hebben
nagelaten.
Rapporteerde Lebret in hoofdzaak over de
rivierwaterpassing van 1851 en de verificatie
van de peilmerken in 1852, het boekje bevat
ook nog aantekeningen over zijn stationering te
Tiel tijdens de Bijzondere Riviercorrespon
dentie van 1851-1852 en over een dienstreis in
mei-juni daarna naar Brussel met zijn chef
inspecteur L.J.A. van der Kun; tot besluit ook
nog over zijn werkzaamheden in Zeeuws-
Vlaanderen in 1853. Lebret vergat ook niet te
noteren dat hij voor de aankoop van een
schetsboek 35 cent had voorgeschoten aan zijn
jongere collega G. van Diesen.
Martien van Zoeren
In juni 2008 ben ik in het bezit gekomen van
een sextant. De vorige eigenaar had het
apparaat ooit gekregen en al 25 jaar in de kast
staan. Hij wist dat het diende voor navigatie-
doeleinden en dacht dat het op duikboten
gebruikt werd. Als hij visite had en het gesprek
stokte, dan haalde hij het instrument tevoor
schijn en stelde de vraag: "Wie weet waar dit
Afb. 1. 'Met behulp van de zon, maan, sterren
en planeten, zoals zij hun geordende banen
langs de hemelen volgen, in overeenstemming
met de onveranderlijke wetten van het
universum, kan u uw koersen bepalen op het
oppervlak der Zeven Zeeën.' Uit: Manual of
Celestal Navigation(3e druk, 1942)
Hoofdinspecteur Van Diesen zal zich dat met
meer hebben herinnerd toen hij zijn overleden
oud-collega in 1906 herdacht17; wel hoe die
hem in mei 1852 te Krimpen a/d (Hollandsche)
IJssel de kneepjes van het waterpassen had
bijgebracht, ter voorbereiding op zijn zelfstan
dige metingen langs de Noord in augustus;
kennis en ervaring die hem van pas kwamen
toen hij - in 1879 van meet af aan lid - in de
Rijkscommissie voor Graadmeting en Water
passing, samen met voorzitter H.G. van de
Sande Bakhuyzen, de taak kreeg de in 1875
onder leiding van Cohen Stuart begonnen,
maar door diens overlijden vastgelopen (eerste)
Nauwkeurigheidswaterpassing vlot te trekken
en tot een goed einde te brengen.18
17 G. van Diesen, "Jacobus Lebret en Hendrik Linse", De Ingenieur 21 (1906), over J. Lebret (met portret) p. 561-564
111 P. Wijnterp, De eerste Nauwkeurigheidswaterpassing van Nederland (1875-1885), Meetkundige Dienst Rijkswaterstaat, Delft
1993
"By the sun, moon, stars and planets, as they follow their ordained
paths in the heavens according to the immutable laws of the universe,
may you chart your courses on the surface of the Seven Sea»."
