'Historische Peellimieten 1716' weer zichtbaar
Adri den Boer
Woensdag 24 juni j.l. opende de op dat
moment niet-spraakzame wethouder Henk
Kerkers van Deurne de 'Historische
Peellimieten 1716'. Daarmee is de grens tussen
Noord-Brabant en Limburg weer beter zicht
baar gemaakt. De onthulling van een oude
grenspaal en een informatiebord vond plaats
tussen Broemeer en Soemeer in de bossen bij
Helenaveen. (Terzijde: dit werd in 1853
gesticht door de Bossche opzichter van
Waterstaat Jan van de Griendt, wiens vrouw
Helena Panis heette.) 'Het herstel van deze
historische en actuele provinciegrens met
historische grenspalen levert een grote bijdrage
aan de instandhouding en verbetering van de
Afb. 1. Onthulde grenspaal tussen Broemeer en
Soemeer benoorden Helenaveen met de zijde
'Brabantia' in beeld
cultuurhistorie van de Peel', zo is de visie van
nu, contrasterend met eerder toegelaten verval.
Geruzie als motief
De grens is 46 kilometer lang, bestaat uit zes
grenspaallocaties alsmede een 'zerkenpaal' en
loopt van noord naar zuid van de Vredepaal
Sint-Anthonis, Gemert-Bakel en Venray) tot
de Eijndepaal (Deurne, Sevenum, Helden). Het
ooit hard vaststellen van de grens was nodig,
omdat eeuwenlang geruzied werd om de
gronden in de Peel. Het moerassig gebied was
interessant vanwege de turfwinning, landont-
ginning en bijenteelt. De koning van Pruisen
was de talloze grensconflicten in de Peel beu.
(Hij kreeg uit de erfenis van de Spaanse Neder
landen het gebied van het Overkwartier van
Gelre, Noord-Limburg dus.) Hij en de Staten-
Generaal lieten in 1716 de grens tussen
Pruisen en Nederland vaststellen. Dit was wel
tot ongenoegen van de Brabantse dorpen, die
vonden dat ze van een groot deel van hun Peel
bestolen werden. Het Verdrag van Venlo moest
een einde aan deze twisten maken: de grenzen
stonden vast en dienden gerespecteerd te
worden. Ze moesten worden 'ingemeten,
uitgezet en voorzien van vijf nieuwe,
hardstenen grenspalen met inscripties en één
bestaande hardstenen grenspaal'. (De inscrip
ties waren Brabantia en Geldria.) Ook werd er
een grenssloot gegraven. Na vorming van het
Koninkrijk der Nederlanden, in 1815, werd de
voormalige landsgrens de provinciegrens
tussen Limburg en Noord-Brabant.
Plan en sponsors
In 2004 is door het Lokaal Historisch Platform
Venray en de Heemkundekring te Deurne het
initiatief genomen om de historische
grenspalen in de Peel te beschrijven. Daaraan
werd een herstelplan gekoppeld en dat leidde
tot een "Commissie Peelgrenspalen 1716",
bestaande uit de heemkundekringen uit De
Rips, Deurne, Venray, Merselo en Ysselsteyn,
in samenwerking met de gemeente Deurne. In
de provinciale staten van Limburg volgde op
105
