3 Onder de wetenschappelijke leiding van
astronomen deden hydrografen en geodeten
met geijkte instrumenten veldmetingen. Dit
resulteerde in primaire triangulatiepunten,
die internationaal door astronomen geverifi
eerd en vervolgens in vakbladen gepubli
ceerd werden. Zie afb. 3.
4 Professionele rekenaars, zoals hydrografen
en geodeten, hadden in de kustgebieden
gemeenschappelijke primaire triangulatie-
punten. In Nederlands Oost- en West-lndië
gingen, anders dan in Nederland, eerst de
hydrografen in de kustwateren aan de slag en
Ajb. 3. Aan geografische posities kon middels
symbolen een kwaliteitsindicatie gegeven
worden. Hier een voorbeeld van de bereke
ningen van de Britse hydrograaf F.W. Beechy
(1796-1856) in het Franse vakblad
Connaissance des Temps 1835.
vervolgens trokken de geodeten vanaf deze
punten al metend het binnenland in.
5 Hydrografen en geodeten construeerden hun
trigonometrische kaarten op basis van de in
de punten 1 t/m 4 door overheden geverifi
eerde gegevens. Dit resulteerde in kaarten
met nog nimmer daarvóór gehaalde
nauwkeurigheden, die niet alleen gebruikt
werden om mee te varen, maar waar ook de
ligging van significante punten als bergen,
havens, forten en vuurtorens op werd aange
geven. Daarnaast vormden deze kaarten de
basis voor het rekenwerk van Waterstaats
ingenieurs en vuurtoren-, wegen-, spoorweg
en bruggenbouwers.
6 Voorstudies: In de aanloop naar de wereld
wijde triangulatie werden alle voor zee
varenden van belang zijnde navigatorische
gegevens verzameld in boekwerken,
Zeemansgidsen genoemd. Het bekendste en
voor de Oost meest uitgebreide boek was van
de Britse hydrograaf James Horsbugh, India
Directory. Daarnaast bestond er een grote
verzameling kaarten, zoals manuscript-,
figuratieve-, schets-, Marine/Militaire
School Semarang (MSS)- en halftrigonome-
trische kaarten. Ook bij deze kaarten kan
men een indeling naar nauwkeurigheid
maken. De MSS-kaarten, 1782-1812 Marine
School en 1817-1826 Militaire School te
Semarang, en de halftrigonometrische
kaarten komen in deze opsomming bovenaan
de lijst qua nauwkeurigheid.
7 Niet van overheidswege uitgevoerde astrono
misch bepaalde plaatsen: Al vóór het faillise-
ment van de VOC in 1799 rapporteerden
kapiteins van koopvaardijschepen foutief of
niet eerder beschreven gevaren voor de
scheepvaart. Een selectie van deze rappor
tages werd in de al genoemde Horsburgh en
in Zeemansgidsen opgenomen. Zodra er
nauwkeuriger, lees trigonometrische,
metingen voorhanden kwamen, werden deze
in de nieuwe edities van kaarten en zeemans
gidsen verwerkt en vervielen de onnauwkeu
riger metingen.
8 Atlassen: Met name bij het voorbereiden van
reizen en bij het onderwijs zijn goede
atlassen onmisbaar. Deze hoeven niet aan de
hoogst haalbare nauwkeurigheidseisen, zoals
de voornoemde militaire kaarten, te voldoen.
195
Anné« i835.
TABLE DE LA POSITION GÉOGRAPHÏQUE
des pointe determines pendant le voyage du capitaine Bbechey
de 18a5 a 1828.
jy. R. Quclijue» peil te» difference* cxütant dans le Ta Meao ei-dcuousentre Ui
nnmbrc* donnet par le capitaine Ceeclicj et cam Jont nous »von« fait usage, il ëtaii
necessaire d'en expltquer Ie» motif*, et o'cii tjuoi sont cn nu tree» le» uoies plaede»
an bas des pages.
Les longitude», r.»pported par l'autcur an nuiridien de Greenwich, out etc rédultcs
h celui do Pans, en «nployaot la difference qui rtinlte des determinations
les plus exacte».
Dans le» colonnes int unices Indices des observations
1 signtSe liiutenr radridionno da So- is position rapporte'e pnr des rolèvcincns
(Pobjcts terrcslre».
ohsenré i l'Est oo l'Onest do point
dcaigué.
observe au Tford on no Sudidem.
p. joint aox ssgoes -o ou stgnifle
a-peu-pres.
Les chiflVci place» it gaoche des stgnes,
montrcfit qael est 3c nacahre des
observations.
leif.
jf hauteur mendienne cFéloile».
O longitude cbronom^trique.
Qï longitude par les distances lunaire»,
du So teil ou des ctoiles.
lO'f distances prises i lïlt et h ,1'OttMt
de li Ltine,
va culmination de la Lade,
t. re'iultat obtenu H terre.
Ou a eer it en italiqpe, dans la première colonne, le» corns de localïtc*1 donnés par
let naturels dn pays.
DESIGNATION
POM7J DETESUIKES.
SM-C»oixlle'Tenc'nfle. Baitcrre
d« Saints...
[i.R FEarrisDODt NoanatlX, Som-
met de IVglisc..
Sinnc Jlsttao.Fort Villrgagcnti
fPar le transport du I.|
t depuïi Conception.}.
(ld., aepnisCnquunbii l
ÏW1.
s8a2-f 51
Sud.
3.5i. 55:
Compti
du
tucrid. de
Coinptéc
de
Parts.
54.37
3G.4a.35,,
6*ry3i*
6.1.4 .a3
(3i. 16.4O i
:Ï3l.l5. q
(3*. iS. 35
43. 4-4"
Ou rat.
18® 34'IJ."
34.30.54
45.15. 5
y5.17.a3
75.17.10
[71.56.58
MfT»i d,
Indices
de»
obser».
ros
o t.
rOi
O depuii
RiodeJ.
O t-
O
(a) L'autcur accompagne cel indicc de la Icttre S, dont nous n'aeoos pa deviner
140