Varia: landmeten in Elsevier
beschreven is hoe juist een oude landmeter de
weg kwijtraakt en geen richting meer weet. Ik
las het boek net tussen de gepensioneerdendag
van RWS-DID (voorheen MD en AGI) op
17 september en de Donateursdag van de stich
ting De Hollandse Cirkel op 1 oktober. Met de
daar nog aanwezigen viel het vergeleken met
de Finse landmetingskanselier' wel mee (als ik
het me goed herinner).
Adri den Boer
De gedigitaliseerde versie van Elsevier's
Geïllustreerd Maandschrift (1891-1940) bevat
50.000 pagina's die op internet gratis
doorzoekbaar zijn op auteur, titel, illustrator,
onderschrift bij afbeelding, jaar, deel en
aflevering. De uitgever van weleer bundelde
steeds zes maandelijkse afleveringen (met
doorlopende paginanummering) en voorzag die
van een gecumuleerde inhoudsopgave. In totaal
verschenen honderd delen, met in elk deel een
halve jaargang (en best nog antiquarisch te
koop). Minister Ronald Plasterk (OCW) nam
de webstek al in januari 2008 in gebruik, maar
De Hollandse Cirkel had tot dusver andere
prioriteiten dan het 'slechts' doorgeven van
enkele landmeetkundige fragmenten hieruit.
Adri den Boer
kunnen lezen en schrijven, ten minste hunne
naamteekening kunnen zetten, en een in de
Nederlandsche taal gesteld adres op een brief
kunnen ontcijferen. Verstaan zij een weinig van
het boekbindersambacht dan rijst hunne
waarde zeer. Begrijpelijk is het, dat, als zij
eenmaal eene plaatsing gevonden hebben, zij
daarin zoo lang mogelijk trachten te blijven.
De man in het witte buisje was al 14 jaar op
hetzelfde bureau werkzaam, en zijn collega in
wat donkerder kleeding aan de andere zijde
van het instrument staande reeds 6 jaren in
mijn dienst, beide welopgevoede Javanen, vol
ijver voor hun werk.
Als tegenhanger van de theodoliet staat aan de
andere zijde van de plaat een waterpastoestel,
omgeven door wat men zoude kunnen noemen
de bedieningsmanschappen. Aanvoerder van de
Javaans werkvolk
"Achter en naast de op een
drievoet opgestelde theodoliet
bevinden zich de oppassers, die op
het bureau en het werk dienst
deden. Oppasser in gouverne
mentsdienst is eene van de meest
begeerde betrekkingen voor den
Javaan. Behalve, dat zij goed
betaald worden, hebben zij veel
vrijen tijd, de militaire bureaux in
Indië zijn slechts een zestal uren
van den dag geopend; maar
daarenboven staat zulk een quasi
gouvernementsambtenaar in de
oogen van het mindere volk goed
aangeschreven. Voor het meeren-
deel zijn de oppassers beschaafde
inlanders, de meesten moeten
Afb. 1. Javaans werkvolk met theodoliet en waterpasinstru
ment (Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift 1894-1)
165
