Afbeelding 18. GPS satelliet
Amerikaans systeem, ontwikkeld door en voor
defensie, maar mag vrijelijk gebruikt worden.
Het systeem is oorspronkelijk opgezet met 24
satellieten (afb. 18) die op 20.000 km hoogte in
vaste banen om de aarde cirkelen. Om je
positie hier op aarde te kunnen bepalen moeten
minstens de signalen van vier satellieten
worden ontvangen (afb. 19). Dan weet je je
positie op meters nauwkeurig en dat is goed
genoeg voor routeplanners. De voordelen van
GPS zijn eigenlijk pas enkele jaren bij consu
menten bekend, maar toch weet bijna iedereen
tegenwoordig iets af van plaatsbepaling met
satellieten. Veel automobilisten hebben een
TomTom of een vergelijkbaar systeem in hun
auto of mobiele telefoon (afb. 20). Eindjaren
80 beschikt de TU Delft al over GPS-ontvan-
gers om daar testmetingen mee uit te voeren.
In goed overleg mag de RD een jaar later de
testmetingen in de praktijk gaan toetsen. Waar
meter-nauwkeurigheid voldoet voor een route
planner is dat voor landmeters natuurlijk niet
goed genoeg. Door relatief te meten met GPS
(d.w.z. meten met 2 ontvangers tegelijk) kan
Afbeelding 19. Met 4 satellieten positie bepalen
een nauwkeurigheid worden behaald van 1 a
2 cm in de ligging en plm. 5 cm in de hoogte.
Eén ontvanger wordt opgesteld op een in RD
bekend punt en één ontvanger op de plaats
waar een punt bepaald moet worden. Toen in
1987 de RD ging meten met GPS was het
systeem nog niet geheel voltooid. Het heeft
nog een aantal jaren geduurd voordat de serie
van 32 compleet was. Omdat je toch minstens
vier satellieten moest kunnen "zien" was het in
de begintijd nodig om de meest gunstige tijd
uit te kiezen om te meten als er dus minstens
vier satellieten overkwamen. Dat hield vaak in
dat voor dag en dauw op pad gegaan moest
worden. Dat was soms al om vier uur in de
ochtend. Dan moest de apparatuur opgesteld
worden en één of twee uur blijven draaien
omdat over relatief grote onderlinge afstanden
werd gemeten. Meten met GPS was toen dus
heel vroeg opstaan en veel geduld hebben.
Tegenwoordig is het systeem meer dan
compleet. Sommige satellieten zijn al
afgeschreven terwijl de nieuwe al zijn gelan
ceerd. Maar die oude doen het nog steeds goed.
Er zijn er nu 32 in werking. Op elk moment
van de dag (en nacht) kan er nu dus gemeten
worden. Met de komst van GPS binnen de RD
werd eigenlijk tegelijkertijd de hoogtecompo
nent geïntroduceerd. Waterpassen werd vanaf
Afbeelding 20. Navigatiesysteem
