Afb. 3. Maastricht ansichtkaart Bassin Afb. 4. Maastricht ansichtkaart Bassin
(www. maastricht. In) (www. maastricht. lu)
Ook op foto nummer 206 is bij uitvergroting
met enige moeite een waterpasbaak te her
kennen. De baak bevindt zich bij de 3 e persoon
(vermoedelijk de baakhouder) boven de pijler
links van de landmeter. Wat verder opvalt op
foto 206 is dat iedereen keurig achter de provi
sorische reling van de houten bruggen staat,
met uitzondering van de landmeter. Die staat,
enigszins nonchalant leunend tegen de houten
brugreling, zonder enige bescherming voor
zichzelf op het ogenschijnlijk smalle plankier.
'Veiligheid voorop' gold kennelijk niet voor
deze durfal. Duidelijk is ook dat hij zijn instru
ment kennelijk niet aan hetzelfde risico wenste
bloot te stellen, want daar zien wij dat het
statief over de reling heen staat opgesteld.
Twee statiefpoten vóór en een achter de reling.
Het betreffen twee voor die tijd uitzonderlijk
goede foto's. Zeker als wij bedenken dat in
1875 de fotografie eigenlijk nog in de kinder
schoenen stond. Uitgevonden door Louis
Daguerre in 1839 en doorontwikkeld door o.a.
Richard Maddax in 1871 tot de zo genaamde
droge methode waarbij gebruik gemaakt werd
van glasplaten, een methode die voor deze
foto's vermoedelijk ook is toegepast.
Bassin
De locatie van de foto's is nabij het Bassin in
Maastricht. In feite was het Bassin de eerste
binnenhaven van Maastricht. De aanleg vond
plaats tussen 1824 en 1826 als onderdeel van
de aanleg van de Zuid-Willemsvaart, een van
de door de 'kanalenkoning' Willem 1 geïniti
eerde omvangrijke projecten. De Zuid-
Willemsvaart werd met zijn lengte van bijna
123 km van 's-Hertogenbosch naar Maastricht
geheel met handkracht gegraven door duizen
den grondwerkers. Het Bassin vormde, naast
het feit dat het een binnenhaven was, ook de
verbinding tussen de Zuid-Willemsvaart en het
inmiddels gedempte kanaal Maastricht-Luik.
Maastricht was in die tijd de eerste industrie
stad van het land. De aanleg van het Bassin en
de kanalen zorgden er voor dat de industriële
en economische ontwikkeling van Maastricht
een extra impuls kreeg. In feite is het Bassin
het eerste industrieterrein van Nederland. In de
omschrijving van één van de foto's komen wij
al de naam Regout Koninklijke Sphinx) tegen
als één van de grote pioniers op het gebied van
de industrialisatie. In de tekst bij de foto's
wordt gesproken over sloopwerkzaamheden.
Deze vonden, gezien de datering van de foto's,
plaats tussen of rond 1875-1880. Dat is zo'n 40
jaar nadat het bassin werd aangelegd.
De sloopwerkzaamheden betroffen volgens de
omschrijving bij de foto's de overwelfde
doorvaart van de Zuid-Willemsvaart naar het
Bassin, de binnenhaven dus.
Overwelfde doorvaarten? Wat was er aan de
hand? Toen de Zuid-Willemsvaart en het
Bassin werden gegraven in 1824 en 1826
waren de destijds bestaande vestingwerken nog
van strategisch belang, althans dat was de
opvatting destijds. Dus werden brede en grote
kanalen dwars door de vestingwerken uit
strategisch oogpunt als onverantwoord gezien.
Daarom werd er een smalle tunnel gegraven
ten noorden van het bassin met veel scherpe
bochten. De bedoeling was dat de schepen daar
dus doorheenvoeren om bij sluis 19 te komen
die de verbinding vormde tussen de Zuid-
Nuti». MAASTRICHT.
I.c port jur U nul A MA KKT RICHT.
29
