In memoriam
worden immers gebruikt omdat er wat te doen
was of is" (vrij naar Mare Hameleers). Maar
verwaarloosd is dat onderwerp zeker niet, zie
bijvoorbeeld de kaartfragmenten in het tweede
deel van het boekje, de eigenlijke catalogus
van de tentoonstelling in het Schielandshuis,
en de beschouwingen over de onderhuidse trots
van Rotterdam, de leidingverzamelkaart. Heel
mooi is de beschrijving van de ontwikkeling
van de met de hand getekende kaart, via de met
een gigantische loodzware plotter vanuit de
toen nog helemaal lijngerichte ARTOL-
bestanden vervaardigde kaarten op maat, naar
de huidige objectgerichte digitale bestanden,
die dank zij een jaarlijkse hoogtemeting vanuit
een helicopter steeds meer drie-dimensionaal
worden. Het zou naar mijn gevoel een prachtig
onderwerp van studie zijn om eens uit te
zoeken wat nu precies de wisselwerking was
tussen de filosofie en technische mogelijk
heden van de aanbodzijde en de wensen en
technische mogelijkheden van de gebruikers
van ruimtelijke informatie: wie liep er nu feite
lijk voorop? Maar ik heb het helaas (of
gelukkig) te druk met andere dingen.
Valt er nog iets kritisch te zeggen? Zeker. Op
p. 11 wordt Pieter Ancelin genoemd, een
werkelijk voortreffelijk landmeter die rond
1700 in dienst van de stad was. Zijn beroemde
dieptelijnenkaart had een plekje verdiend op de
tentoonstelling en in het catalogusgedeelte.
Aan de rivier dankte de stad haar welvaart en
groei! De kaart van Temminck van 1839 wordt
behandeld en getoond, maar over de herdruk
van 1865 wordt gezegd dat deze niet geactuali
seerd zou zijn. Dat is zeker voor het gebied
buiten de binnenstad niet het geval. En wat ik
heel erg miste was die grafisch en technisch
volmaakte kaart van "Rotterdam nieuw 1970
over oud 1940". Maar misschien kan daar nog
eens een monografie aan worden gewijd, want
in het Gemeentearchief blijken van die kaart
nog de deeltekeningen te worden bewaard, een
misschien wel uniek monument van de karto-
grafische techniek rond 1970, nog met
peelcoats en plaklettertjes gemaakt, heb ik van
beheerder Guus van Veldhuizen begrepen. Wat
een werk. Henk Schallenberg moet daar maar
eens gauw langsgaan. Ik ga graag met hem
mee, om samen ontroerd te zijn over die ingrij
pende veranderingen van de stad en van de
techniek om haar af te beelden.
René van der Schans
Op 13 januari 2010 is onze donateur prof.ir. Jouke Engbert Alberda
overleden. Prof. Alberda (1926-2010) was van 1970-1988 hoogleraar
Geodesie aan de TU Delft. Hij was van 1980 tot 1997 lid van respectieve
lijk de Rijkscommissie voor Geodesie en de Nederlandse Commissie voor
Geodesie. Van 1980 tot 1992 was hij secretaris van de Commissie. Geo-
Info 2010-3 bevat een uitgebreid In memoriam.
^ENDORp
Afb. 2. Fragment van Rotterdam nieuw 1970
over oud 1940
39
